тана́льнасць, ‑і, ж.

Спец.

1. Дакладнае размяшчэнне гукаў ладу па вышыні. Танальнасць до мажор. // Гама, на якой пабудаваны музычны твор. Танальнасць песні.

2. Асноўны, пераважаючы колер, каларыт, спалучэнне таноў твора выяўленчага мастацтва (карціны, гравюры і пад.), якія садзейнічаюць стварэнню той або іншай эмацыянальнай настроенасці. Ксілаграфія вылучаецца мастацкай дасканаласцю разьбы, багатай танальнасцю. Шматаў.

3. перан. Асноўная эмацыянальная настроенасць літаратурнага твора, п’есы, вобраза і пад. Шырока распаўсюджаны фальклорны матыў [скаргі дзяўчыны-прыгажуні з народа] атрымаў у творчасці Тараса Шаўчэнкі асаблівую лірычную танальнасць, яркае паэтычнае выражэнне. Палітыка. Асноўным стылёвым сродкам, які падтрымлівае агульную высокую танальнасць твора, з’яўляецца шырокае выкарыстанне ў «Палтаве» [А. С. Пушкіна] архаічнай лексікі. Рагойша.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэндэнцы́йны, ‑ая, ‑ае.

1. Які праводзіць пэўную тэндэнцыю (у 2 знач.); ідэйна накіраваны, ідэйны. Для Маякоўскага сапраўдным паэтычным тварам з’яўляецца твор .. глыбока тэндэнцыйны, мэтанакіраваны і востры. «Беларусь». // Які стварае мэтанакіраваныя і ідэйна насычаны творы. Пісьменнік сацыяльна тэндэнцыйны і эстэтычна ўзброены, Васіль Вітка дзейнічае, аднак, не лозунгам, не дэкларацыяй, не аголеныя правілам маралі, а імкнецца яскравым вобразам разварушыць свядомасць чытача. Юрэвіч.

2. Які заключае тэндэнцыю (у 4 знач.), прадузятую ідэю, якая не вынікае са зместу, а навязваецца. // Прадузяты, неаб’ектыўны. Тэндэнцыйнае асвятленне падзей. Тэндэнцыйны падыход да тэмы. □ [Мароз:] — Я, я, вось пагэтаму я і хачу сказаць, што гэта абвінавачанне тэндэнцыйнае, няправільнае. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

work​1 [wɜ:k] n.

1. рабо́та, пра́ца; спра́ва; від дзе́йнасці;

do no work нічо́га не рабі́ць;

I have work to do. Я заняты.

2. ме́сца пра́цы; паса́да, заня́так;

go to/leave for work ісці́ на пра́цу

3. твор, вы́нік пра́цы;

bad/faulty work брак;

a work of genius генія́льны твор;

collected/complete works по́ўнае выда́нне тво́раў;

the work of God relig., poet. бо́скае стварэ́нне (пра чалавека)

4. дзе́янне, учы́нак;

dirty work бру́дная спра́ва, ке́пскі ўчы́нак;

works of mercy дабрачы́ннасць

5. рукадзе́лле;

fancy work маста́цкая вы́шыўка;

plain work шытво́;

crochet work вяза́нне кручко́м

♦

all in a/the day’s work гэта́ звыча́йная рэч; гэ́та ўсё нарма́льна;

at work (оn) за пра́цай;

get (down) to/set to work узя́цца за спра́ву;

make short work of smth. ху́тка ўпра́віцца з чым-н.;

in work/out of work мець пра́цу/быць беспрацо́ўным;

put/set smb. to work прыму́сіць каго́-н. узя́цца за пра́цу

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

сочине́ние ср.

1. (действие) склада́нне, -ння ср., скла́дванне, -ння ср.; стварэ́нне, -ння ср.; піса́нне, -ння ср.; см. сочиня́ть​ 1;

2. (действие) выдумля́нне, -ння ср., прыдумля́нне, -ння ср.; хлусня́, -ні́ ж., ілга́нне, -ння ср.; (после гласных) лга́нне, -ння ср.; см. сочиня́ть​ 2;

3. (действие) злучэ́нне, -ння ср.; см. сочиня́ть​ 3;

4. (литературное произведение) твор, род. тво́ра м.;

собра́ние сочине́ний збор тво́раў;

филосо́фское сочине́ние філасо́фскі твор;

5. (школьное упражнение) сачыне́нне, -ння ср.;

кла́ссное сочине́ние кла́снае сачыне́нне;

сочине́ние на те́му сачыне́нне на тэ́му;

6. грам. злучэ́нне, -ння ср.;

сочине́ние предложе́ний злучэ́нне ска́заў;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

піса́ць, пішу́, пі́шаш, пі́ша; пішы́; пі́саны; незак.

1. што і без дап. Перадаваць на чым-н. якія-н. графічныя знакі.

П. літары. П. разборліва.

2. што. Складаць які-н. тэкст, ствараць літаратурны твор.

П. заяву.

П. вершы.

3. што аб кім-чым, пра каго-што і з дадан. сказам. Паведамляць ці выказваць што-н. пісьмова.

Газеты пішуць пра падзеі ў горадзе. П. пра дасягненні нацыянальнага мастацтва.

4. каму. Звяртацца да каго-н. пісьмова.

П. у вышэйшыя інстанцыі.

5. што. Ствараць творы жывапісу.

П. пейзаж.

◊

Закон не пісаны для каго або каму (разм.) — пра таго, хто дзейнічае, як яму захочацца.

Дурням закон не пісаны.

Пішы прапала (разм.) — аб непазбежнасці якой-н. страты, няўдачы і пад.

|| зак. напіса́ць, -пішу́, -пі́шаш, -пі́ша; -пішы́; -пі́саны.

|| наз. піса́нне, -я, н. (да 1, 2,4 і 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

анса́мбль

(фр. ensamble = сукупнасць)

1) стройнае спалучэнне частак у адно цэлае (напр. архітэктурны а.);

2) мастацкая зладжанасць у выкананні (драматычным, музычным, харэаграфічным);

3) група выканаўцаў, якая выступае як адзіны мастацкі калектыў (напр. а. песні і танца);

4) музычны твор для некалькіх музыкантаў ці спевакоў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дуэ́т

(іт. duetto, ад лац. duo = два)

1) музычны твор або эпізод у оперы, араторыі і інш. для двух выканаўцаў (спевакоў, музыкантаў) з самастойнымі партыямі ў кожнага;

2) выкананне двума галасамі або двума інструментамі музычнага твора, а таксама самі выканаўцы;

3) удзельнікі парнага спартыўнага выступлення.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

real [ˈri:əl,ˈrɪəl] adj.

1. які́ рэальна існуе́; сапра́ўдны, рэа́льны;

real events рэа́льныя падзе́і;

in real life у рэа́льным жыцці́

2. натура́льны;

real silk натура́льны шоўк

3. непадро́блены, непрытво́рны, шчы́ры;

a real friend сапра́ўдны ся́бар;

He has a real interest in art. Ён па-сапраўднаму цікавіцца мастацтвам;

She is such a real person. У ёй няма ні кроплі прытворства.

♦

for real не на жарт;

the real thing сапра́ўдная рэч; першакла́сны твор; то́е, што трэ́ба

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

яно́

1. род., вин. яго́, дат. яму́, твор., предл. ім; мн. яны́; мест. личн., ср. оно́; см. ён;

2. частица, разг. оно́;

я. і лепш — оно́ и лу́чше;

◊ вось я. што! — вот оно́ что!;

вунь я. што! — вон оно́ что!;

я. і віда́ць — оно́ и ви́дно

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

яны́, род., вин., предл. іх, дат. ім, твор. і́мі; м. ён, ж. яна́, ср. яно́ мест. личн. они́;

я. пасябрава́лі — они́ подружи́лись;

я іх не ве́даю — я их не зна́ю;

ад іх прыйшло́ пісьмо́ — от них пришло́ письмо́;

дзя́куючы ім — благодаря́ им;

памі́ж і́мі — ме́жду ни́ми

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)