Спец. Від шасцірадковага верша, у якім чатыры радкі з перакрыжаванай рыфмоўкай і двухрадкоўе з сумежнай рыфмоўкай. Эй, з-за лесу ды з-за гор Сонца выплывае. Зашумі ты, цёмны бор, Пушча векавая. Пойдзем, пойдзем ваяваць, Долю, волю здабываць.Колас.
[З лац. sex — шэсць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уго́длівы, ‑ая, ‑ае.
Празмерна паслужлівы, ліслівы; дагодлівы. У яго [Івана Дулькі] былі маленькія .. вочкі, ліслівая ўсмешачка блукала па твары, і ўвесь ён быў такі ўгодлівы, пачцівы, ліпкі.Кірэенка.// Які выражае ўгодлівасць, ліслівасць. Угодлівыя вочы. □ Круглы твар старасты свеціцца, як сонца. Угодлівы смех коціцца гарохам.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
юпі́тэр, ‑а, м.
1. Магутная электрычная дугавая лямпа, якая выкарыстоўваецца ў кінатэхніцы для штучнага або камбінаванага дсвятлення пры кіназдымках.
2.(з вялікай літары). Пятая па адлегласці ад Сонца, самая вялікая планета сонечнай сістэмы.
3.(з вялікай літары). У старажытнай рымскай міфалогіі — вярхоўны бог.
[Ад лац. Jupiter.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́драна,
1.Прысл.да ядраны (у 2–6 знач.).
2.безас.узнач.вык. Пра свежае, халаднаватае надвор’е. Змяркалася. Патухла сонца за лесам, прыціскаў мароз, было ядрана і ціха.Капыловіч.Васіль ляжыць на мяккай, мокрай ад расы траве. Свежа, нават ядрана.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зені́т
[фр. zénith, ад ар. samt (urrás) = літар. дарога (над галавой)]
1) астр. найвышэйшы ўяўны пункт нябеснай сферы, які знаходзіцца над галавой наглядальніка (напр.сонца ў зеніце);
2) перан. вышэйшая ступень, вяршыня развіцця чаго-н. (напр. з. славы).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
со́нечны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да сонца (у 1 знач.). Сонечны прамень. Сонечнае цяпло. Сонечная энергія. Сонечнае зацьменне. □ А сосны да неба ўзнімаюць галіны, нібыта вітаючы сонечны ўсход.А. Вольскі.// Які грунтуецца на скарыстанні энергіі Сонца. Сонечны рухавік. Сонечная ванна.
2. Такі, калі свеціць сонца, з сонцам. І калі запахне кропам, тады, здаецца, устае ўваччу сонечная-сонечная раніца, калі трапечуцца кропелькі расы на кветках.Лынькоў.У небе не было ні хмаркі, стаяў ясны сонечны дзень.Гурскі.Надвор’е было сонечнае.Кавалёў.
3. Які асвятляецца сонцам; асветлены сонцам. Сонечная паляна. Сонечны пакой. □ Раніцаю мокры вецер біўся з лесу ў сонечнае акно.Чорны.Над Свіслаччу, Дзе малады барок Вяршалін пікамі блакіт папоркаў, Цвіце нясмелым цветам чабарок, Паслаўшыся на сонечным пагорку.Калачынскі.Пасля цемры і вільгаці, што панавалі ў пячоры, на сонечным беразе было асабліва хораша.Бяганская.
4.перан. Радасны, светлы, шчаслівы. Жывём у сонечнай краіне І будзем жыць у добры час, Дзе праўда ясная не гіне, Дзе праўдзе служыць кожны з нас.Купала.// Які выяўляе радасны настрой. Добрай раніцы, чароўная чарцёжніца з сонечнай усмешкай!Васілёнак.
5. Падобны колерам на сонца; ярка-жоўты. Сонечны колер — след таго, што будынкі яшчэ свежыя, новыя.Скрыган.
•••
Сонечнае спляценнегл. спляценне.
Сонечная сістэмагл. сістэма.
Сонечны гадзіннікгл. гадзіннік.
Сонечны ўдаргл. удар.
Сонечныя плямыгл. пляма.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
behind3[bɪˈhaɪnd]prep. зза́ду, за, па-за;
The sun went behind the clouds.Сонца схавалася за хмары;
He has somebody behind him. За ім нехта стаіць (падтрымлівае);
behind time по́зна;
The train was behind schedule. Цягнік спазніўся;
What is behind all this? Што за ўсім гэтым стаіць?
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
засціла́ць
1. bedécken vt, zúdecken vt, belégen vt (дыванаміі г. д.);
слёзы засціла́лі во́чы die Tränen trübten die Áugen;
хма́ры засціла́лі со́нца die Wólken verhüllten die Sónne
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
«АРЫЯБХАТА»,
назва 1-га індыйскага штучнага спадарожніка Зямлі. Выведзены 19.4.1975 савецкай ракетай-носьбітам з савецкага касмадрома на арбіту з апагеем 619 км і перыгеем 563 км; перыяд абарачэння 96,3 мін. Маса «Арыябхаты» 358 кг. Названы ў гонар індыйскага астранома і матэматыка Арыябхаты. Прызначаны для даследавання ў галіне рэнтгенаўскай астраноміі, рэгістрацыі нейтроннага і гама-выпрамянення Сонца, вымярэння патокаў часціц і радыяцыі ў іанасферы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АЛЬТА́НКА,
альтана (італьян. altana), драўляная ці мураваная дэкар. пабудова каркаснай (слупавой) канструкцыі для адпачынку, аховы ад сонца і ападкаў. Звычайна размяшчаецца ў маляўнічых кутках паркаў, гар. і прыгарадных зялёных зон, у дварах жылых дамоў, каля вадаёмаў і г.д. Найчасцей вырашалася ў выглядзе ратонды ў пейзажных і рэгулярных парках стыляў барока і класіцызму. У мураваных альтанках стылю класіцызму выкарыстоўваліся шмат’ярусныя ордэрныя кампазіцыі.