неспага́длівы, ‑ая, ‑ае.
Нясхільны да спагады; нячулы, няўважлівы да іншых. [Герою твора] няма каму выказаць свае скаргі, выліць жаль і боль, бо навакол нячулыя, карыслівыя і неспагадлівыя людзі. Івашын. // Які выяўляе адсутнасць спагады, чуласці. Сымону здаецца, што гэта не жончыны вочы, а чужыя, незнаёмыя, неспагадлівыя. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паадчыня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., што.
Адчыніць усё, многае; адчыніць што‑н. у многіх месцах. Пасажыры паадчынялі вокны, абмахваліся хустачкамі. Мяжэвіч. Я сеў за свой стол, паадчыняў шуфляды паглядзець, што там ёсць. Сабаленка. Сымон прыехаў у Старочын рана. Гандляры толькі паадчынялі свае крамы. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павыціска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Націснуўшы, выламаць усё, многае. [Бабка:] — Ну, марш ад акна! Шыбы яшчэ павыціскаеце. Каліна. Акуляры свае [Завішнюк] здымае і ўсё трэ і трэ, аж, здаецца, шкло павыціскае. Пташнікаў.
2. Сціснуўшы, прымусіць выступіць на паверхню ўсё, многае. Павыціскаць сок з лімонаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нарука́ўнікі, ‑аў; адз. нарукаўнік, ‑а, м.
1. Чахлы, якія надзяваюцца зверху рукавоў пінжака, сукенкі і пад. для аховы ад пылу, гразі і інш. Надзець нарукаўнікі. □ Абцягваючы на хаду свае нарукаўнікі, у пакой забег бухгалтар Крык. Васілёнак.
2. Уст. Манжэты, якія прышываліся да рукавоў сукенкі, кофты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патрэ́бны, ‑ая, ‑ае; патрэбен, ‑бна.
Неабходны; такі, што патрабуецца. Забрала Аленка свае пакуначкі, кніжкі і ўсе патрэбныя рэчы. Колас. [Бумажкоў] быў гаспадарнік усяго раёна: ён ведаў мясцовасць, дзе сам працуе, і яго слова было патрэбным тут. Чорны. Ноччу амаль без перашкод наблізіліся [хлопцы] да патрэбнага раёна. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перабо́льшыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., што і без дап.
Падаць што‑н. у большых, павялічаных памерах у параўнанні з рэчаіснасцю; надаць празмерна важнае значэнне чаму‑н. Перабольшыць віну. Перабольшыць магчымасці. □ Пра свае ваенныя гады.. [Сяргей] расказваў.. неяк асцярожна, баючыся, што перабольшыць ці незнарок схлусіць. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кантралява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; незак., каго-што.
Праводзіць кантроль, сачыць за правільнасцю дзеянняў каго‑, чаго‑н.; правяраць. Кантраляваць работу. Кантраляваць ход спаборніцтва. Кантраляваць свае паводзіны. □ Аўтаматы працавалі дакладна. Бурмакоў і Павел амаль зусім не кантралявалі іх і самі гадзінамі не адрываліся ад тэлескопа. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карабе́йнік, ‑а, м.
Даўней — дробны гандляр, які разносіў па вёсках свае тавары (мануфактуру, кнігі, дробныя рэчы асабістага ўжытку і інш.). Праходзілі праз Пасадзец розныя людзі: дзегцяры,.. карабейнікі-пешаходы. Бядуля. А ў кузаве сапраўды поўна тавараў, больш, чым у таго карабейніка ў вядомай рускай песні. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адгалінава́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. адгалінаваць, адгалінавацца.
2. Бакавы адростак, галіна. Жывіць сасну толькі адзіны корань, што распусціў свае адгалінаванні ў процілеглы ад ракі бок. Марціновіч.
3. Частка чаго‑н., якая выдзяляецца ад асноўнага напрамку і адыходзіць убок. Адгалінаванне чыгуначнага пуці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разгарне́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. разгарнуцца (у 5, 6 знач.); свабода дзеянняў, размах. [Сенька:] — Матрос з мяне — харошы матрос. Але не век жа мне шураваць вяслом.. Ніякага вялікага разгарнення чалавеку. Лынькоў. У кожнага былі свае думкі, якія не давалі разгарнення агульнай размове. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)