Verbum

пазалята́ць, 1 і 2 ас. адз. і мн. не ўжыв., -а́е, -а́юць; зак.

1. Заляцець, апынуцца дзе-н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.

Птушкі пазаляталі далёка.

2. Уляцець куды-н. — пра ўсіх, многіх ці ўсё, многае.

Галубы пазаляталі ў двор.

панако́лваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. чаго. Накалоць многа чаго-н.

П. дроў.

2. што. Пракалоць у многіх месцах.

П. слівы для варэння.

3. каго-што. Насадзіць на што-н. вострае ўсё, многае, або ўсіх, многіх.

П. матылёў на шпількі.

буксі́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Судна, якое буксіруе іншыя судны, плыты.

2. Канат або стальны трос для буксіроўкі.

Цягнуць на буксіры.

◊

Браць на буксір каго (разм.) — памагаць каму-н., хто адстае ў выкананні чаго-н.

|| прым. буксі́рны, -ая, -ае.

ва́нька-ўста́нька, ва́нькі-ўста́нькі, Т ва́нькам-уста́нькам, мн. ва́нькі-ўста́нькі, ва́нькаў-уста́нькаў, м.

Дзіцячая лялька ў выглядзе круглай або авальнай фігуркі, якая здольна сама ўставаць (з-за цяжару, які знаходзіцца ў ніжняй яе частцы), калі яе выводзяць з вертыкальнага становішча.

верадзі́ць, вераджу́, вярэ́дзіш, вярэ́дзіць; вярэ́джаны; незак., што (разм.).

Шкодзіць што-н. сабе, натруджваючы, надрываючы, або раздражняць балючае.

В. рукі, спіну.

В. рану.

В. сардэчныя раны (перан.: выклікаць цяжкія ўспаміны).

|| зак. зверадзі́ць, звераджу́, звярэ́дзіш, звярэ́дзіць; звярэ́джаны і разверадзі́ць, -вераджу́, -вярэ́дзіш, -вярэ́дзіць; -вярэ́джаны.

во́спа, -ы, ж.

1. Востразаразная вірусная хвароба, якая суправаджаецца гнойным сыпам на скуры і слізістых абалонках.

Прышчэпка воспы.

2. Шрамы і ямкі, якія застаюцца на скуры пасля гэтай хваробы або на месцы яе прышчэплівання (разм.).

Пабіты воспай.

|| прым. во́спавы, -ая, -ае.

вы́ветрыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., што.

1. Разбурыць пад уздзеяннем ветру, пад уплывам атмасферных ваганняў.

Вецер выветрыў торф.

2. Прымусіць што-н. знікнуць праветрываннем або пад уздзеяннем ветру.

В. смурод.

|| незак. выве́трываць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. выве́трыванне, -я, н.

вы́йгрыш, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. гл. выйграць.

2. Тое, што выйграна.

Вялікі в. па пазыцы.

Быць у выйгрышы (выйграць; таксама перан.: аказацца ў больш выгадным становішчы).

|| прым. вы́йгрышны, -ая, -ае.

Выйгрышная пазіцыя (якая абяцае выйгрыш або ўдачу, поспех; перан.).

вярну́ць¹, -ну́, ве́рнеш, ве́рне; -ні́; ве́рнуты; зак., каго-што.

1. Аддаць узятае назад.

В. доўг.

2. Прымусіць або даць магчымасць вярнуцца назад.

В. дамоў.

В. бацьку дзецям.

В. да жыцця (вылечыць).

|| незак. вярта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і варо́чаць, -аю, -аеш, -ае.

гайда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і го́йдаць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што.

Рытмічна хістаць з боку ў бок або зверху ўніз.

Лодку гайдала (безас.).

|| аднакр. гайдану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём; -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. гайда́нне, -я, н. і го́йданне, -я, н.