◎ Кро́пнуць, кропнуты ’ударыць, стукнуць’ (Клім.). Да крапіць (гл.). Што датычыць семантыкі, параўн. укр. кропити ’моцна біць’, рус. кропить ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стуза́цца (стуза́тыся) ‘бегчы ад перапуду’ (Сл. Брэс.). Няясна. Магчыма, сюды ж стузну́ць ‘моцна штурнуць’ (ТС), тады да тузаць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
во́хра, о́хра
(польск. ochra < лац. ochra, ад гр. ochra)
прыродная фарба жоўтага або чырвонага колеру, якая ўяўляе сабой гліны, моцна ўзбагачаныя гідратамі вокіслаў жалеза (ліманітам, гетытам і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гетэрагене́з
(ад гетэра- + -генез)
1) змена спосабаў размнажэння ў арганізмаў на працягу двух ,або больш пакаленняў;
2) раптоўнае з’яўленне асобін, якія моцна адрозніваюцца шэрагам прымет ад бацькоўскіх форм.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Разаўрэ́ць (разовре́ць) ’разапрэць, моцна ўспацець’, разовре́лый ’моцна ўспацелы, разапрэлы’ (Нас.). Да урэць (гл.), врець [врѣць] ’аблівацца потам’, ’вянуць’ (Нас.), врэць ’кіпець’ (КЭС), рус. дыял. вреть ’моцна пацець’, укр. врі́ти ’кіпець’, польск. wrzeć, чэш. vřiti, славац. vrieť, славен. vréti, серб.-харв. вре̏ти, балг. вря, ст.-рус. вьрѣти ’кіпець’, ст.-слав. вьрѣти. Да прасл. *vrěti, звязанага з *vīrъ (> вір 1, гл.), *variti (> бел. вары́ць). Роднасныя да літ. vérdu, vìrti ’кіпець, бурліць’, versmẽ крыніца’, лат. vir̂t, vęr̂du, virags ’вір’ (Фасмер, 1, 362). Да і.-е. *u̯er‑/*u̯or‑, *u̯ṛ‑ ’гарэць’, ’паліць’ (ЕСУМ, 1, 433; Махэк₂, 702–703; БЕР 1, 193; Скок, 3, 622–624).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
праскандава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., што і без дап.
Прачытаць які‑н. верш, выразна вылучаючы кожную адзінку рытму. // Прагаварыць моцна і выразна, падзяляючы словы на склады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
празя́бнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. празяб, ‑ла; зак.
Моцна азябнуць, змерзнуць. Матчыны словы.. [Ганна] разумее прыкладна так: «Надзень жакетку, бо можа аатрымае Мікалай і ты празябнеш». Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перавастры́ць, ‑вастру, ‑вострыш, ‑вострыць; зак., што.
1. Навастрыць іначай, яшчэ раз. Перавастрыць разец.
2. Навастрыць усё, многае.
3. Навастрыць вельмі моцна, больш, чым трэба. Перавастрыць брытву.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапало́хацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Вельмі моцна спалохацца, напалохацца. Усе [людзі] да таго перапалохаліся, што.. немаведама куды пахаваліся... Чарот. Хлапчук перапалохаўся і не ведаў, што гаварыць. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапужа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Моцна спужацца, напужацца; перапалохацца. [Зоська:] Здаецца, прыйшоў да нас у хату нехта такі незвычайны .. Мы, здаецца, спачатку перапужаліся, а пасля нічога. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)