эфедрын, ‑у, м.

Спец. Алкалоід, які знаходзіцца ў эфедры (прымяняецца ў медыцыне пры бранхіяльнай астме, паніжэнні крывянога ціску і пад.).

[Ад грэч. ephedra.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Памяшка́нне ’месца, дзе жыве, размяшчаецца хто-, што-н.’ (ТСБМ). З польск. pomieszkanie ’тс’, дзе ад mieszkać ’жыць, знаходзіцца дзе-н.’ (Брукнер, 335).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

тарчаць дзеяслоў | незакончанае трыванне

  1. Узвышацца, уздымацца над паверхняй, вытаркацца ўбок, уперад, уверх.

    • 3-пад снегу тарчалі дошкі.

  2. пераноснае значэнне: Знаходзіцца дзе-н., назаляючы сваёй непатрэбнай прысутнасцю (неадабральнае).

    • Увесь дзень т. у суседзяў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

таўчыся дзеяслоў | размоўнае | незакончанае трыванне

  1. Быць, знаходзіцца дзе-н., звычайна ў цеснаце.

    • Каля парога таўкліся людзі.

  2. Рабіць што-н. без належных вынікаў і на працягу доўгага часу.

    • Увесь дзень т. на кухні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

павадок назоўнік | мужчынскі род

Кароткі повад, а таксама рэмень, на якім водзяць сабак.

  • Узяць сабаку на п.
  • Ісці на павадку ў каго (размоўнае неадабральнае) — знаходзіцца ў залежнасці ад каго-н.

|| прыметнік: павадковы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

ванька-ўстанька назоўнік | мужчынскі род

Дзіцячая лялька ў выглядзе круглай або авальнай фігуркі, якая здольна сама ўставаць (з-за цяжару, які знаходзіцца ў ніжняй яе частцы), калі яе выводзяць з вертыкальнага становішча.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

фарватэр назоўнік | мужчынскі род

Водны шлях для бяспечнага плавання суднаў, вызначаны сігнальнымі знакамі.

  • Марскі ф.
  • Яго творчасць знаходзіцца ў фарватары сусветнай паэзіі (пераноснае значэнне: у асноўнай лініі, кірунку дзейнасці; кніжнае).

|| прыметнік: фарватэрны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

фігураваць дзеяслоў | незакончанае трыванне

  1. Быць, знаходзіцца, прысутнічаць дзе-н., прымаючы ўдзел у чым-н.

    • Ф. на сходзе ў якасці запрошанага.

  2. Быць прадметам увагі, абмеркавання.

    • Гэта праблема не фігуравала на з’ездзе.

|| назоўнік: фігураванне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

вораг назоўнік | мужчынскі род

  1. Той, хто знаходзіцца ў стане варожасці з кім-н., непрыяцель.

    • Закляты в.

  2. Ваенны праціўнік, непрыяцель.

    • В. разбіты.

  3. каго. Прынцыповы праціўнік чаго-н.

    • В. алкаголю.

|| прыметнік: варожы.

  • В. стан.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

ва́нька-ўста́нька, ва́нькі-ўста́нькі, Т ва́нькам-уста́нькам, мн. ва́нькі-ўста́нькі, ва́нькаў-уста́нькаў, м.

Дзіцячая лялька ў выглядзе круглай або авальнай фігуркі, якая здольна сама ўставаць (з-за цяжару, які знаходзіцца ў ніжняй яе частцы), калі яе выводзяць з вертыкальнага становішча.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)