туля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца; незак.
1. Блукаць, хадзіць без пэўнай мэты; бадзяцца.
Усё жыццё туляўся без ніякага занятку.
2. Знаходзіцца дзе-н., хаваючыся ад каго-, чаго-н.
Туляўся ў лесе, пакуль партызан не знайшоў.
|| наз. туля́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прамі́ж предлог с род., реже с твор., прост. проме́ж, проме́жду;
праве́зці п. двух дубо́ў (двума́ дуба́мі) — провезти́ проме́ж (проме́жду) двух дубо́в (двумя́ дуба́ми);
знахо́дзіцца п. нас — находи́ться проме́ж нас
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Асяро́ддзе. Утворана прэфіксальна-суфіксальным шляхам ад кораня, прадстаўленага ў слове сярэдзіна (гл.); *o‑serd‑ьje. Пазней утвараецца і слова асяродак ’цэнтр. стрыжань’ таксама з цыркумфіксам, аднак у гэтым выпадку прэфікс фактычна ўтрачвае значэнне; магчыма, першапачатковае значэнне слова асяродак было такое ж, як і асяроддзе, што тлумачыць прэфіксальнае а‑. Тады асяродак ’тое, што знаходзіцца вакол сярэдзіны’ > ’тое, што знаходзіцца ў сярэдзіне’. Аналагічныя словы і значэнні ва ўкраінскай мове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ветраць ’прасушвацца, праветрывацца, знаходзіцца на ветры’ (КТС), вятрэ́ець (безасаб.) ’знаходзіцца, сушыцца на ветры’ (Нас.), рус. кастр. ве́трять ’сохнуць на ветры’; ’засыхаць, чарствець (аб хлебе)’; ’віцца на ветры’, чэш. větrati распадацца, выветрывацца (аб скале)’. Непераходны дзеяслоў стану, утвораны ад назоўніка větrь (гл. вецер) і суфікса ‑a‑ti, які пасля быў выцеснены прадуктыўным суф. ‑i‑ti (< ‑ě‑tі), гл. ветрыць 1. Да яго семантычна блізка стаіць бел. пятрэ́ць ’сохнуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АБСАЛЮ́ТНАЯ ТЭМПЕРАТУ́РА,
тэмпература, якая адлічваецца ад абсалютнага нуля. У тэрмадынаміцы вызначана ў вобласці дадатных т-р, дзе працягваецца на +∞. Вымяраецца ў кельвінах. Асн. рэперны пункт шкалы абсалютная тэмпература — т-ра трайнога пункта вады. Параметр стану сістэмы многіх часціц, якая знаходзіцца ў стане тэрмадынамічнай раўнавагі (пры гэтым абсалютная тэмпература ўсіх яе макраскапічных падсістэм аднолькавая). Пры звычайных умовах у стане раўнавагі часціцы размеркаваны па энергіях так, што на высокіх узроўнях знаходзіцца менш часціц, чым на нізкіх (гл. Больцмана размеркаванне). Абсалютная тэмпература +∞ адпавядае раўнамернае размеркаванне часціц па ўсіх узроўнях энергіі, адмоўнай — т.зв. інверсная заселенасць узроўняў энергіі (на высокіх узроўнях больш часціц, чым на нізкіх). Таму лічаць, што з пунктам +∞ супадае пункт -∞, вышэй за якім знаходзіцца вобласць адмоўных т-р.
т. 1, с. 43
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
брадзі́шча Месца, дзе знаходзіцца брод цераз раку (Грыг. 1850).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
блакірава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад блакіраваць.
2. у знач. прым. Які знаходзіцца ў блакадзе, ахоплены блакадай. Блакіраваны горад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
балга́рскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да Балгарыі, балгараў. // Які знаходзіцца ў Балгарыі. Балгарская Акадэмія навук. // Выраблены ў Балгарыі. Балгарскія сувеніры.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дырэ́кцыя, ‑і, ж.
Кіруючы орган прадпрыемства, установы на чале з дырэктарам. Дырэкцыя завода. Дырэкцыя тэатра. // Памяшканне, дзе знаходзіцца кіраўніцтва прадпрыемства, установы.
[Ад лац. directio — кірунак.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэзарганізава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад дэзарганізаваць.
2. у знач. прым. Які знаходзіцца ў стане дэзарганізацыі. Дэзарганізаваныя сілы ворага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)