Verbum

анлайнавы слоўнік

recall

[rɪˈkɔl]

v.t.

1) успаміна́ць, прыпаміна́ць, прыга́дваць

I can’t recall — Не магу́ прыпо́мніць

а) адкліка́ць

The ambassador was recalled — Амбаса́дар быў адклі́каны

The order cannot be recalled — Зага́д ня мо́жа быць адклі́каны

б) браць наза́д, адклі́каць

The car was recalled because of faulty breaks — Аўтамабі́ль узя́лі наза́д дзе́ля няспра́ўных тармазо́ў

1) прыпаміна́ньне n.

2) адклі́каньне n.

3) скасава́ньне n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

floor

[flɔr]

1) падло́га f.

2) паве́рх -у m.

ground floor — ні́жні, пе́ршы паве́рх, партэ́р -у m

3) дно n. (мо́ра, пячо́ры)

4) за́ля пасе́джаньняў

to have, to take the floor — выступа́ць (на пасе́джаньні), бра́ць сло́ва

v.i.

1) кла́сьці падло́гу

2) валі́ць на падло́гу, зьбіва́ць з ног

3) informal

а) перамага́ць

б) зьбіва́ць з панталы́ку, ста́віць у тупі́к

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

верх

1. в разн. знач. верх, род. ве́рху м.;

взобра́ться на са́мый верх узабра́цца на са́мы верх;

верх соверше́нства верх даскана́ласці;

пальто́ с суко́нным верхом паліто́ з суко́нным ве́рхам;

2. верхи́ мн., в разн. знач. вярхі́, -хо́ў;

◊

одержа́ть верх узяць верх;

брать верх браць верх;

быть на верху́ блаже́нства быць на вяршы́ні шча́сця;

смотре́ть по верха́м глядзе́ць (падыхо́дзіць) павярхо́ўна;

нахвата́ться верхо́в нахапа́цца вяршко́ў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скользи́ть несов.

1. (по скользкой поверхности) слі́згаць, слі́згацца, слізгаце́ць; ко́ўзацца;

поло́зья скользя́т по сне́гу палазы́ слізго́чуць па сне́зе;

колёса велосипе́да скользя́т ко́лы веласіпе́да слі́згаюцца (ко́ўзаюцца);

2. (по воде, воздуху) слізгаце́ць, плы́сці, плыць;

по воде́ скользи́т ло́дка па вадзе́ слізго́ча (плыве́) ло́дка;

3. ав. хілі́цца;

скользи́ть на крыло́ хілі́цца на крыло́;

◊

скользи́ть по пове́рхности ирон. ко́ўзацца па паве́рхні, схва́тваць вяршкі́, браць паве́рсе.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уча́стие ср.

1. (совместное действие, обладание) удзе́л, -лу м.;

привлека́ть кого́-л. к уча́стию прыця́гваць каго́-не́будзь да ўдзе́лу;

принима́ть уча́стие в чём-л. прыма́ць (браць) удзе́л у чым-не́будзь;

конце́рт с уча́стием лу́чших арти́стов канцэ́рт з удзе́лам ле́пшых арты́стаў;

2. (сочувствие) спага́да, -ды ж., спачува́нне, -ння ср.;

прояви́ть уча́стие праяві́ць спага́ду (спачува́нне), паспагада́ць;

слу́шать с уча́стием слу́хаць са спага́дай (са спачува́ннем).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чай^I сущ., в разн. знач. чай, род. ча́ю м.; гарба́та, -ты ж.;

чай лугово́й бот. падбярэ́жнік, лугавы́ чай, лазані́ца, лазо́ўка, сцялу́ха;

цвето́чный чай кве́ткавая гарба́та;

зелёный чай зялёны чай (зялёная гарба́та);

кре́пкий, сла́бый чай мо́цны, слабы́ чай (мо́цная, слаба́я гарба́та);

пригласи́ть к ча́ю запрасі́ць на чай (гарба́ту);

◊

дава́ть, брать на чай дава́ць, браць гасці́нца;

на ча́шку ча́я на ку́бак ча́ю (гарба́ты).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Stéuer

f -, -n пада́так

~n éinziehen* — браць [сы́скваць] пада́ткі

die ~n hinterzíehen* — ухіля́цца ад пла́ты пада́ткаў

die ~n entríchten — плаці́ць пада́ткі

n -s, - стырно́, руль

sich ans ~ sétzen — садзі́цца за руль

◊ das ~ ergréifen* — узя́ць у свае́ ру́кі стырно́ ўла́ды [руль кірава́ння]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

ángreifen

1) хапа́ць, бра́ць

2) напада́ць, атакава́ць

3) натамля́ць, знясі́льваць

die Árbeit ~ — бра́цца за пра́цу

das greift die Nérven an — як гэ́та дзе́йнічае на не́рвы

j-s Éhre ~ — закрана́ць чый-н. го́нар

(sich) працава́ць, не шкаду́ючы сіл

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Перамо́га (пірямо́га) ’поспех у змаганні, на вайне; поўны поспех, трыумф’, ’пераадоленне’ (Нас., Гарэц., ТСБМ, Бяльк.), перамага́ць ’пераадольваць’ (Шат., Касп.), ’браць верх’ (брасл., Сл. ПЗБ), ’пераганяць каго-небудзь, апярэджваць’ (Ян.), перамагчы́, перамогчы́, пірямо́ч ’перамагчы’ (ТС, Сл. ПЗБ, Бяльк.), рус. смал. взяць перемо́гу ’ўзяць верх’. Укр. перемо́га, палт. перема́га ’перамога’, польск. малаўжывальнае і семантычна адрознае przemoga ’сіла, моц’, якія з’яўляюцца ўтварэннямі з прыстаўкі пера- і дзеяслова магчы (гл.) < прасл. *per‑ і *mogti > *per‑magati (параўн. яшчэ ст.-усх.-слав. перемогати ’намагацца перамагчы’ (1216 г.), перемогати се (1140 г.), перемочи ’перамагчы’ (1216 г.), а таксама польск. przemóc, przemagać, чэш. přemoci, přemáhati, славац. premôcť, premáhať, славен. premȏči, серб.-харв. према́гати ’перамагаць, перамагчы’) пры дапамозе суфікса ‑а з абстрактным значэннем (як слав‑а, кар‑а, а‑барон‑а, трав‑а). Аналагічная будова слоў з той жа семантыкай заўважана ў балт. мовах (Непакупны, Связи, 84–84): з прыстаўкай ap‑/ab‑ і дзеяслова са значэннем ’магчы’ — гэта пруска-літоўска-беларускі арэал (прус. ep‑war(r)īsnan (В. скл.) — літ. жамойцк. ap‑galė < паўд.-літ. ap‑galėti ’перамагчы’ — бел. гродз. абмага́ць (гл.) і з прыстаўкай per‑ літоўска-беларуска-ўкраінскі арэал (літ. per‑galė — бел. пера‑мога — укр. перемо́га).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

цягну́ць, цягну́, ця́гнеш, ця́гне; цягні; незак.

1. каго-што. Узяўшы за край, канец чаго-н., перамяшчаць, набліжаць да сябе што-н. з сілай, намаганнем.

Ц. канат.

2. каго-што. Перамяшчаць за сабой з намаганнем, не адрываючы ад паверхні; валачы.

Два паравозы цягнулі таварны састаў.

Ц. цяля на вяроўцы.

3. перан., каго-што. Браць з сабой без патрэбы.

Ц. дзяцей з сабой.

4. каго. Прымушаць ці пераконваць ісці куды-н.

Ц. у кіно.

5. што. Падаўжаць расцягваннем; вырабляць, апрацоўваць, выцягваючы (спец.).

Ц. дрот.

Металы можна гнуць, каваць і ц.

6. каго-што. Несці што-н. цяжкае або ў вялікай колькасці (разм.).

Ц. мех на плячах.

7. што. Выцягваць, здабываць, браць.

Ваду цягнулі з возера па трубах.

8. што. Уцягваць у сябе, убіраць, усмоктваць; піць павольна.

Расліны цягнуць з глебы пажыўныя рэчывы.

Дзіця цягнула праз соску малако з бутэлькі.

9. каго-што. Уцягваць, прыцягваць.

Плыўца цягнула (безас.) у вір.

10. каго-што. Тузаць, торгаць.

Ц. за рукаў.

Ц. за касу.

Нагу цягне (безас.).

11. каго-што. Вабіць да каго-, чаго-н., куды-н.

Цягне ў лес.

Яго цягнула (безас.) да гаспадаркі.

12. безас., каго-што. Адчуваць патрэбу ў чым-н. (пра фізічны, псіхічны стан).

Цягне на сон.

Ц. на сур’ёзную размову.

13. перан., што. Патрабаваць, вымагаць (грошы, падарункі і пад.; разм.).

14. што. Ісці, рухацца ў пэўным парадку.

Высока ў небе цягнуць клін жураўлі.

15. безас., чым. Веяць, дзьмуць (пра паветра, вецер, холад і пад.).

Ад ракі цягнула вільгаццю.

Цягне з акна.

16. што і без дап. Марудна рабіць, занадта доўга займацца чым-н.

Ц. пошукі.

Ц. справу.

17. перан. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Выклікаць, мець што-н. вынікам.

Злачынства цягне за сабой пакаранне.

18. што. Павольна, марудна гаварыць, спяваць і пад.

Ц. песню.

Ц. гаворку.

◊

За вушы цягнуць каго (разм.) — памагаць таму, хто сам не стараецца, не імкнецца што-н. рабіць.

Цягнуць адну і тую ж песню (разм., неадабр.) — паўтараць адно і тое ж.

Цягнуць валынку (разм., неадабр.) — марудзіць з ажыццяўленнем чаго-н.

Цягнуць воз (разм.) — выконваць усю асноўную работу.

Цягнуць жылы з каго (разм., неадабр.) — мучыць, знясільваць, зморваць; вымотваць непасільнай работай, празмернымі патрабаваннямі.

Цягнуць за язык каго (разм.) — прымушаць расказваць што-н.

Цягнуць каніцель (разм., неадабр.) —

1) рабіць, гаварыць і пад. што-н. аднастайна, нудна;

2) марудзіць, зацягваць якую-н. справу.

Цягнуць ката за хвост (разм., неадабр.) — нудна, наўмысна павольна гаварыць што-н.

Цягнуць лямку (разм.) — займацца цяжкай аднастайнай справай, працай.

Цягнуць рызіну (разм., неадабр.) — адцягваць, адкладваць якую-н. справу, работу надаўжэй; марудліва, павольна рабіць што-н.

Цягнуць ярмо (разм.) — бесперапынна і цяжка працаваць.

|| зак. пацягну́ць, -цягну́, -ця́гнеш, -ця́гне; -цягні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)