бушпры́т
(англ. bowsprit, гал. bpegspriet)
гарызантальны або нахільны брус, які выступае перад фарштэўнем судна і служыць для вынясення ўперад насавых парусоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ватэрлі́нія
(гал. water-lijn, ад water = вада + lijn = лінія)
лінія на бартах судна, якая абазначае ўзровень асадкі яго пры поўнай загрузцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дэ́двейт
(англ. deadweight)
поўная грузапад’ёмнасць судна, якая ўключае сумарную вагу грузаў, пасажыраў, экіпажа, паліва, вады і іншых неабходных для плавання запасаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кат2
(гал. kat)
1) разнавіднасць судна ў Даніі;
2) снасць для падымання якара на палубу пасля выцягвання яго з вады.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
круйс-пе́ленг
(гал. kruispeiling)
спосаб вызначэння месцазнаходжання судна ў моры па двух пеленгах на адзін і той жа прадмет, напр. маяк.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Schéitern
n -s
1) крушэ́нне (судна)
2) права́л, крах, крушэ́нне; паражэ́нне
zum ~ bríngen* — прыве́сці да зры́ву, сарва́ць, расстро́іць (планы і г.д.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Віці́на 1 ’дубец, галінка’ (БРС, Др.-Падб.); ’кій, плыт’ (Гарэц.); ’прывязь з дубцоў, пры дапамозе якой звязваецца бярвенне з пакладзенымі на іх жэрдкамі’ (З нар. сл.), віці́ны ’перапляценне, на якое кладуць жэрдкі ў плоце’ (Шатал.). Рус. ви́тина ’дубец; кошык, пляцёнка’, серб.-харв. ви̏тина ’дубец, звычайна лазовы, для звязвання снапоў або перавязь з дубцоў’. Да віць (Праабражэнскі, 1, 86); (параўн. таксама ў словаўтваральных адносінах літ. vỳtinė ’дубец, галінка’ ад vỹtis ’тс’). Гл. віца.
Віці́на 2 ’вялікая барка або лодка, асаблівы від барак’ (Федар., 6, 106, 7, 254; Шн., 1; Дзмітр., Гарэц., Др.-Падб.). Рус. вити́на, вити́н, вити́ма ’хадавое пласкадоннае судна толькі на Нёмане і яго прытоках і на Прыляці’, польск. wicina ’тс’. Этымалогія застаецца няяснай. Брукнер (613) лічыць слова літоўска-беларускім. Скарджус (ZfslPh, 26, 1957, 150 і наст.) адносіць яго да запазычанняў з літ. (слав. витина, віціна < літ. vytìne ’пласкадоннае судна, барка’, якое з vytìs або výtas ’плецены’) і ў якасці аргумента на карысць запазычання ўказвае на геаграфію і ізаляванасць слова ў славянскіх мовах. Але з семантычнага і словаўтваральнага пунктаў погляду як літоўскае, так і славянскае паходжанне (ад віць, віты) роўнаверагодныя; параўн. польск. okręt ’карабель’ з *obkrǫntь ’пляцёнка’ (Трубачоў, Ремесл. терм., 230 і наст.). Фасмер (1, 321) дапускае славянскае паходжанне і роднаснасць з ветвь, ви́твина.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наліўны́
1. тэх (для перавозкі вадкіх грузаў) Tánk-;
наліўно́е су́дна Tánkschiff n -(e)s, -e, Tánker m -s, -;
2. (пра садавіну) reif, pflückreif;
наліўны́ я́блык Glás¦apfel m -s, -äpfel
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
разгрузі́ць
1. ábladen* vt, áusladen* vt, entláden* vt; löschen vt (судна);
2. (зняць частку работы) entlásten vt (ад чаго-н von D); enthében* vt (G); befréien vt (von D)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
барка́с, ‑а, м.
1. Вялікая шматвёславая лодка для перавозкі грузаў, людзей. Ля дамбаў, правей порта, рыбакі грузілі сеткі ў баркас. Лупсякоў.
2. Невялікае паравое ці цеплаходнае судна, якое буксіруе розныя грузавыя судны ў порце. Да берага набліжаўся маторны баркас «Чайка». Ён цягнуў за сабою караван з трох рыбацкіх лодак. В. Вольскі.
3. У гарбарнай і футравой вытворчасці — цыліндрычны бак для перамешвання скур у вадкасці.
[Гал. barkas.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)