чаба́н, ‑а, м.

Пастух, які пасе авечы статак. І гнаў чабан свой статак летам На вадапой праз стэп сівы, А моцны вецер выў над стэпам, Сухі ламаючы кавыль. Прыходзька. У скалы мёд зносяць руплівыя пчолы, Чабан грае песню на зурне вясёлай. Купала.

[Цюрк.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шчэ́нная,

Цяжарная (пра сабаку, ваўчыцу, лісу і пад.). Праз нейкі момант з-за хлява, аблізваючыся, выйшаў сабака, узбег па сумёт, які пабраўся шараном, і тады Усціння ўбачыла, што гэта была шчэнная сучка — вялікі жывот свой яна ледзь не валачыла па снезе. Чыгрынаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

экстравага́нтны, ‑ая, ‑ае.

Які звяртае на сябе ўвагу сваёй незвычайнасцю, своеасаблівасцю, які разыходзіцца з агульнапрынятымі звычаямі, нормамі. [М. Танку] ў свой час падабаліся некаторыя творы «маладнякоўцаў», у тым ліку асобныя вершы А. Александровіча, нават тыя, у якіх экстравагантны паэт ішоў «з сонцам на нажы». Бугаёў.

[Фр. extravagant.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Pfund

m -(e)s, -e i -

1) фунт (у розн. знач.)

2) перан. та́лент

sein ~ vergráben* — зары́ць у зя́млю сво́й та́лент

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

взгляд ж.

1. (взор) по́зірк, -ку м.; по́гляд, -ду м.;

бро́сить взгляд гля́нуць, зірну́ць, кі́нуць по́зірк;

2. (мнение) по́гляд, -ду м., ду́мка, -кі ж.;

разделя́ть чьи́-л. взгля́ды падзяля́ць чые́-не́будзь по́гляды (ду́мкі);

вы́сказать свой взгляд вы́казаць свой по́гляд (сваю́ ду́мку);

◊

на взгляд на вы́гляд, з вы́гляду;

на (чей-л.) взгляд на (чый-небудзь) по́гляд, на (чыю-небудзь) ду́мку;

с пе́рвого взгля́да з пе́ршага по́зірку (по́гляду);

изме́рить взгля́дом зме́раць во́кам (по́зіркам).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

быт, ‑у, М быце, м.

Агульны ўклад і ўмовы штодзённага існавання, сукупнасць спосабаў і форм задавальнення матэрыяльных і духоўных патрэб людзей. Быт народа. Новы, сацыялістычны быт. Быт калгаснікаў. Быт рабочых. Сямейны быт. Патрыярхальны быт. □ А Беларусь магутнай будаўніцай Куе свой лёс, будуе новы быт. Бядуля. // Штодзённае жыццё. На парадкі ў хаце, на ўвесь нудны аднастайны быт жыцця свайго Аўгіння мае адзін адказ: — Так трэба! Бядуля. І перш за ўсё ўвагу яго [Сценкі] спыняў іх вучнёўскі быт і асабліва адносіны паміж хлопцамі і дзяўчатамі. Колас. // Парадак. А ў кузні свой звычайны быт. Бялевіч.

•••

Быту не даваць гл. даваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сталя́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Разм.

1. Сталярныя вырабы. Усю зіму пратупаў Карл Раманоўскі ля свае хаты, сам зрабіў усю сталярку, а на вясну яго сям’я мела свой кут на пляцы дзеда Фелікса пад старой грушай-дзічкай. С. Александровіч.

2. Занятак сталярнай справай, рамяство сталяра. Зімою яшчэ сталяркаю [дзед Агей] трохі займаўся: таму заслон зробіць, таму прасніцу альбо матавіла. Крапіва. От праз гэты свой сарваны жывот Іллюк і цяслярства кінуў ды пачаў са сталяркаю цацкацца. Калюга.

3. Сталярня. Дзяўчына бессаромна карысталася яго паслугамі. [Юнак] рашаў за яе задачы, рабіў дамашнія заданні, працаваў у сталярцы, на агародзе. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

куто́к, -тка́ м.

1. у́гол; уголо́к;

се́сці ў к. — сесть в у́гол (в уголо́к);

мець свой к. — име́ть свой у́гол (уголо́к);

уту́льны к. — ую́тный уголо́к;

2. у́гол;

здава́ць (найма́ць) к. — сдава́ть (снима́ть) у́гол;

○ жывы́ к. — живо́й уголо́к;

чырво́ны к. — кра́сный уголо́к;

◊ заці́шны к. — ти́хий (укро́мный) уголо́к;

аціра́ць куткі́ — отлы́нивать (уклоня́ться от рабо́ты);

мядзве́джы к. — медве́жий у́гол;

хадзі́ць з кутка́ ў к. — ходи́ть из угла́ в у́гол

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падста́віць сов.

1. в разн. знач. подста́вить;

п. усло́нчык — подста́вить скаме́ечку;

п. плячо́ — подста́вить плечо́;

п. падпо́рку — подста́вить подпо́рку;

п. слана́ пад пе́шку — подста́вить слона́ под пе́шку;

п. галаву́ пад кран — подста́вить го́лову под кран;

п. лі́чбу ў фо́рмулу — подста́вить число́ в фо́рмулу;

2. (пад што) подве́ргнуть (чему);

п. пад небяспе́ку — подве́ргнуть опа́сности;

◊ п. но́жку — подста́вить но́жку;

п. (свой) лоб — подста́вить (свой) лоб;

п. галаву́ — подста́вить го́лову

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

усу́нуць сов.

1. вдви́нуть; всу́нуть;

у. шуфля́ду ў стол — вдви́нуть я́щик в стол;

2. вдеть;

у. ні́тку ў іго́лку — вдеть ни́тку в иглу́;

3. всу́нуть, засу́нуть;

у. руку́ ў кішэ́нь — всу́нуть (засу́нуть) ру́ку в карма́н;

4. вста́вить;

у. пяро́ ў ру́чку — вста́вить перо́ в ру́чку;

5. (засунуть куда-л. край чего-л.) запра́вить;

6. разг. (дать в руки) су́нуть;

◊ у. свой нос — су́нуть свой нос

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)