камбіна́цкі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да камбіната, належыць яму. Камбінацкая сталовая. □ Увесь камбінацкі рух цяпер ішоў праз браму, якая выходзіла на некалі пустэльную Балотную вуліцу. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
развіва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да развіцца.
2. Адбывацца, працякаць. Сусветны камуністычны рух нашай эпохі паспяхова развіваецца, пераадольваючы цяжкасці і перашкоды на сваім шляху. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
секта́нцтва, ‑а, н.
1. Рэлігійны рух сектантаў, якія адышлі ад пануючай царквы. // зб. Сектанты, групы сектантаў. Барацьба з сектанцтвам.
2. Дагматызм, вузкасць і замкнутасць поглядаў, уласцівыя секце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АКІНАСПЕРМІ́Я
(ад а... + грэч. kineō прыводзіць у рух + sperma семя),
поўная нерухомасць жывых сперматазоідаў у сперме і няздольнасць іх да апладнення.
т. 1, с. 191
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АВАРО́Т (вярчэнне) у геаметрыі, від руху, пры якім хоць адзін пункт прасторы застаецца нерухомы. Пры авароце на плоскасці ёсць толькі адзін нерухомы пункт — цэнтр авароту; пры авароце ў прасторы ёсць адна нерухомая прамая — вось авароту. Кожны рух у прасторы, які адрозніваецца ад зруху і люстранога адбіцця, можна атрымаць шляхам авароту вакол некаторай (імгненнай) восі і наступнага зруху ўздоўж гэтай восі (вінтавы рух).
т. 1, с. 60
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Тарабу́н: рак‑тарабун ’?’ (БНТ, Жыв.). Відавочна, звязана з імітатывам *тараб!, што перадае цяжкі рух або гук (гл. тарабкаць, тарабаніць 2), ад якога пры дапамозе суф. ‑ун утвораны назоўнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ця́га, -і, ДМ ця́зе, ж.
1. Рухаючая сіла, пры дапамозе якой перамяшчаецца штон., а таксама крыніца такой сілы (жывёла, машына, электрычнасць).
Паравая ц.
Конная ц.
2. Рух газаў, дыму (звычайна ў топачных і вентыляцыйных канструкцыях), які выклікаецца рознасцю ціску.
Печ дыміць ад слабой цягі.
3. перан. Імкненне, прыхільнасць да каго-, чаго-н.
Ц. да навукі.
Неадольная ц.
4. Стрыжань, які перадае рух ад адной часткі механізма да другой (спец.).
Стрэлачная ц.
5. У архітэктуры: тынкавальны або каменны паясок, які падзяляе вонкавыя і ўнутраныя сцены, абрамляе столь і пано.
6. Шлюбны палёт самца слонкі ў пошуках самкі (спец.).
|| прым. ця́гавы, -ая, -ае (у 1 знач.).
Цягавая сіла.
Ц. электрарухавік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АБНАЎЛЕ́НЦЫ,
апазіцыйны рух у рус. правасл. царкве ў 1920—40-я г. Узніклі пасля Кастр. рэвалюцыі. Выступалі за «абнаўленне царквы», за яе лаяльныя адносіны да Сав. дзяржавы; мелі на мэце змяніць традыц. формы рэліг. дзейнасці, не закранаючы асновы веравучэння і культу. Змагаліся супраць кіраўніцтва афіц. рус. царквы, якое ў пач. 1920-х г. займала антысав. пазіцыі.
Асн. групы абнаўленцаў: «Жывая царква», «Царкоўнае адраджэнне», «Саюз абшчын старажытнаапостальскай царквы». З пераходам кіраўніцтва патрыяршай царквы на шлях лаяльнасці рух абнаўленцаў пачаў затухаць. Многія з іх парвалі з рэлігіяй, некаторыя вярнуліся ў старую царкву. Пасля смерці аднаго з лідэраў абнаўленства А.І.Увядзенскага (1946) рух спыніўся.
т. 1, с. 31
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
суня́ць, суніму́, суні́меш, суні́ме; сунімі́; су́няты; зак.
1. што. Супакоіць, спыніць.
С. слёзы.
С. кроў.
2. што. Стрымаць рух, праяўленне чаго-н.
С. каня.
С. натоўп.
3. каго (што). Угаманіць, прымусіць супакоіцца.
С. дзяцей.
4. перан., што. Аслабіць, прыглушыць якое-н. пачуццё.
С. гнеў.
|| незак. суніма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цыкло́н, -а і -у, м.
1. -у. Віхравы бурны рух атмасферы ў вялікім радыусе, утвораны вакол месцаў з нізкім атмасферным ціскам.
2. -а. Апарат для аддзялення цвёрдых часціц ад газу.
|| прым. цыкло́нны, -ая, -ае, цыклана́льны, -ая, -ае і цыклані́чны, -ая, -ае.
Цыклонны вецер.
Цыкланічная дзейнасць (узнікненне цыклонаў і антыцыклонаў).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)