Verbum

ямб, ‑а, м.

Вершаваны размер — двухскладовая стапа з націскам на другім складзе, напрыклад: Мароз,/ зіма,/ Снягі/ вакол,/ І спіць/ трава,/ Пад сне/ гам дол. Колас.

[Грэч. jambos.]

выда́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які вылучаецца сярод іншых, славуты; шырока вядомы. Выдатны дзеяч навукі. □ На сценах вісела некалькі плакатаў і партрэтаў выдатных палітычных дзеячаў. Колас.

2. Незвычайны, выключны. Выдатны розум. Выдатныя здольнасці. □ Рысы.. твару [Аксёна Каля] строгія, нават халодныя. Вочы ўдумлівыя, і ўся сухарлявая і моцная постаць выкрывае ў ім чалавека выдатнага. Колас. // Знамянальны. Выдатныя старонкі летапісу партызанскай барацьбы.

3. Вельмі добры. Выдатная ацэнка. Выдатны матэрыял. Выдатная вучоба. □ [Валодзя:] — Мая брыгада будзе і далей даваць толькі выдатную прадукцыю. Крапіва. Гэта той самы бярэзнік, дзе летась наш дзядзька, ходзячы па грыбах, напаў на неруш і набраў цэлую сявеньку выдатных баравікоў-бярозавікаў. Колас.

навіна́, ‑ы́; мн. наві́ны, ‑ві́н; ж.

1. Атрыманая зусім нядаўна вестка. Апошнія навіны. □ І бацька ў вольныя часіны Расказваў дома ўсе навіны І чуткі ўсе наконт зямелькі. Колас.

2. Уласцівасць і стан новага; навізна. Пабегаўшы па дварэ, вучні зноў прыйшлі ў школу. Яна ўжо не страшыла іх сваёю навіною. Колас.

3. Нешта новае, незнаёмае. [Павал:] «Многа яшчэ будзе думак новых і навін за жыццё». Чорны. Працаваць самастойна для мяне было ўжо не навіной. Даніленка.

4. Абл. Хлеб новага ўраджаю, новае збожжа. І шэптам ласкі на выбітым полі, Як сонца, плыве навіна. Колас.

•••

Навіна з барадою — старая навіна.

звечарэ́ць, ‑эе; безас. зак.

Пра надыход вечара, цемнаты. Ужо даўно звечарэла, і ў хатах усюды свяціліся агні. Колас. Звечарэла, сцямнела неба. Сцішылася вёска, нарыхтавалася спачыць. Пташнікаў.

згіне́нне, ‑я, н.

Пагібель. [Белавус:] — Ішлі вы на смерць, на згіненне За люд наш, за вольнасць зямлі. Жыць будзеце вы ў пакаленнях, Сыны нашых вёсак, раллі! Колас.

жытцо́, ‑а, н.

Памянш.-ласк. да жыта. Нават дзе і не было пустазелля, жытцо стаяла дробненькае. Кулакоўскі. Распроствае постаць і стан свой паволі Жытцо, ярына... Колас.

заадрасава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.

Разм. Напісаць адрас на пісьме, пасылцы і пад. Скончыўшы пісьмо, Андрэй заадрасаваў яго і потайкам падкінуў у Сымонаў чамадан. Колас.

задаві́ць, ‑даўлю, ‑давіш, ‑давіць; зак., каго-што.

Разм. Тое, што і задушыць. — А! — махнуў рукою Нічыпар, — ёсць прыказка: «Ці памёр Гаўрыла, ці яго скула задавіла». Колас.

закі́даны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад закідаць.

2. у знач. прым. Пакінуты без увагі, недагледжаны. Алесік страшна закіданы і адзеты бядней за ўсіх. Колас.

выя́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Відавочны для ўсіх; бясспрэчны. [Раман] зноў вандраваў у воласць і нёс на сваім твары выяўны смутак. Колас.

2. Выразны. Выяўны малюнак. Выяўны гоман.