Verbum

праве́даць, -аю, -аеш, -ае; зак.

1. каго-што. Тое, што і наведаць.

П. сястру.

2. што, аб чым, пра што і з дадан. Атрымаць звесткі пра каго-, што-н.

П. аб яго здароўі або пра яго здароўе.

|| незак. праве́дваць, -аю, -аеш, -ае.

прапілава́ць, -лу́ю, -лу́еш, -лу́е; -лу́й; -лава́ны; зак., што.

1. Разрэзаць пілой да пэўнай мяжы або выразаць пілой.

П. дрэва да сярэдзіны. П. праём для акна.

2. Правесці які-н. час пілуючы.

|| незак. прапіло́ўваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

|| наз. прапіло́ўванне, -я, н.

прыдра́цца, -дзяру́ся, -дзярэ́шся, -дзярэ́цца; -дзяро́мся, -дзераце́ся, -дзяру́цца; -дра́ўся, -ра́лася; -дзяры́ся; зак.

1. да каго-чаго. Незаслужана папракнуць, зрабіць вымову за дробную або ўяўную правіннасць.

П. да дробязі.

2. да чаго. Выкарыстаць што-н. як зачэпку для прыдзіркі.

|| незак. прыдзіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

радо́к, -дка́, мн. -дкі́; -дко́ў, м.

1. гл. рад¹.

2. Частка тэксту або асобныя словы, літары, іншыя знакі, надрукаваныя ці напісаныя ў адну лінію.

Р. верша.

◊

Радок у радок — даслоўна, літаральна (спісаць, сказаць і пад.).

Чытаць паміж радкоў — здагадваючыся пра скрыты сэнс напісанага.

радыкалі́зм, -у, м.

1. Крайняя, бескампрамісная грамадска-палітычная пазіцыя партыі або групы асоб, якая характарызуецца імкненнем да кардынальных змен у сацыяльна-палітычнай сферы.

Палітычны р.

2. Склад думак і дзеянняў, уласцівы радыкалу (у 2 знач.); палітычная смеласць, рашучасць.

|| прым. радыкалі́сцкі, -ая, -ае.

растраві́ць, -аўлю́, -а́віш, -а́віць; -а́ўлены; зак.

1. каго-што. Моцна раздражніць (разм.).

2. што. Паглыбіць або падняць рэльеф чаго-н. з дапамогай кіслаты ці іншых едкіх рэчываў (спец.).

|| незак. растраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і растра́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. растра́ўліванне, -я, н.

ру́чка¹, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

1. Частка прадмета, за якую яго трымаюць або бяруцца рукой.

Р. дзвярэй.

Р. партфеля, малатка.

2. Пісьмовая прылада ў выглядзе палачкі, дзяржання, куды ўстаўляецца пяро, стрыжань.

Аўтаматычная р.

Шарыкавая р.

|| прым. ру́чачны, -ая, -ае.

самаві́ты, -ая, -ае.

1. Мажны, дзябёлы.

Плячысты с. асілак.

2. Паважны, салідны, самастойны, упэўнены.

С. мужчына.

3. Поўны дастатку, эканамічна моцны, заможны.

Самавітая гаспадарка.

4. (з адмоўем). Які выражае непаўнату або адсутнасць якой-н. якасці.

Дарога ўжо не самавітая.

|| наз. самаві́тасць, -і, ж.

сашмаргну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -шмо́ргнуты; зак., што.

1. Шмаргнуўшы, сарваць што-н. або абарваць з паверхні.

С. колькі каласоў ячменю.

2. Шмаргануўшы, злучыць, сцягнуць што-н.

С. замок у куртцы.

С. матузамі капшук.

|| незак. сашмо́ргваць, -аю, -аеш, -ае.

селе́кцыя, -і, ж.

1. Навука аб метадах стварэння гатункаў і гібрыдаў раслін, парод жывёл і культур мікраарганізмаў.

2. Паляпшэнне гатункаў раслін або парод жывёл і вывядзенне новых гатункаў і парод шляхам штучнага адбору, скрыжавання.

|| прым. селекцы́йны, -ая, -ае.

Селекцыйная станцыя.

Селекцыйнае насенне (палепшанае).