аднаво́р, ‑у, м.
У выразе: (сеяць) у аднавор — пра сяўбу на полі, узараным адзін раз. Азіміну сяк-так абсеялі, дзе ў аднавор, а дзе і па бульбянішчы. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
згрыбе́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Стары, маршчыністы. Была яна тады, як апошні раз маці яе бачыла, зморшчаная-зморшчаная, згрыбелая, сівая бабулька. Гарэцкі. Апіраючыся на кій, стаяў згрыбелы стары. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пяку́чка, ‑і, ДМ ‑чцы, ж.
Пякучая крапіва; жыгучка. Хто сустрэўся быў са мною, Дакрануўся раз ці два, Дык той ведае ўжо хто я: Я — пякучка-крапіва. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
санты...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая мае значэнне: у сто раз менш асноўнай адзінкі, што ўказваецца другой часткай слова (у назвах мер метрычнай сістэмы), напрыклад: сантыметр, сантыграм.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прыкле́т, прыклёт, прыкле́ць, прыкле́цце, прыкле́так, прыкле́тнік ’прыбудова (звычайна да клеці, свірна); месца каля клеці, перад клеццю (іншы раз з насцілам і страхой); ганак (іншы раз з навесам) перад клеццю’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Байк. і Некр., Касп., Інстр. 2; чашн., ДАБМ; Юрч., Хрэст. дыял.; рэч., светлаг., б.-каш., чач., Мат. Гом.; мядз., в.-дзв., лун., Шатал.; Мат. Маг., Ян.; паст., віл., в.-дзв., рагач., Сл. ПЗБ), перакле́ць, пяракле́ць ’камора каля ганка клеці, звычайна пад адной з клеццю страхой’ (полац., Шн. 2; Гарэц.). Прэфіксальнае ўтварэнне ад клець (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Первіна́ ’сена першага укосу’ (шчуч., Сцяшк. Сл.), серб.-харв. првіша ’першыя плады, першы ўраджай’, славен. prvina ’элемент, асноўнае рэчыва’, макед. првина ’першы раз’. Да *первы (гл.). Сюды ж первяпа. пераела ’першы выпадак’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ра́зам, ра́зо́м ’сумесна, адначасова’ (ТСБМ, Мал., Касп., Яруш., Шпіл.; воран., брасл., ігн., смарг., лід., пруж., беласт., Сл. ПЗБ; Бяльк.), ’то’ (Юрч. СНЛ), рус. дыял. ра́зом ’адным разам’, ’раптам, імгненна’. Вытворнае ад раз (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́счырк ’завітушка на пісьме, звычайна ў канцы слова або чыйго-небудзь подпісу’, ’след бліскавіцы, рэактыўнага самалёта’ (ТСБМ). З рус. росчерк, якое з раз‑/рос‑ і черкну́ть/черкать < черта́ (Гараеў, 413; Фасмер, 4, 344).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стро́ік ‘галаўны ўбор, які даўней пажылыя кабеты насілі пад хусткай’ (навагр., З нар. сл.), ‘галаўны ўбор удавы, якая другі раз ідзе замуж’, ‘бант з кветкамі на касцюме маладога’ (Сл. ПЗБ). Гл. строй 3.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скрыпець, рыпець, рыпаць / раз-пораз: парыпваць; хрупацець (разм.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)