адклі́каць, -клічу, -клічаш, -кліча; -кліч; -кліканы; зак., каго-што.
1. Паклікаўшы, прымусіць адысці куды-н.; адазваць.
А. знаёмага для размовы.
2. Вярнуць назад, прапанаваўшы спыніць выкананне ранейшых абавязкаў (афіц.).
А. пасла.
|| незак. адкліка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. адкліка́нне, -я, н. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
усталява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; зак., што.
1. Паставіўшы, змясціўшы куды-н., устанавіць належным чынам.
У. станок.
2. Зрабіць устойлівым, надзейным; прывесці ў пэўны парадак.
У. уладу.
У. жыццё.
|| незак. усталёўваць, -аю, -аеш, -ае; наз. усталёўванне, -я, н.
|| наз. усталява́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хлы́нуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; зак.
1. Паліцца з сілай, патокам.
Хлынула вада.
Кроў хлынула з носа.
2. Імкліва накіравацца куды-н. вялікай масай.
Людзі хлынулі ў адчыненыя дзверы.
3. перан. З’явіцца ў вялікай колькасці.
У майстэрню хлынулі заказы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пака́зваць, -аю, -еш, -ае; незак.; гл. паказаць.
◊
Вачэй не паказваць куды (разм.) — не з’яўляцца дзе-н., у каго-н., не бываць.
Пальцам паказваць (тыкаць) на каго-што (разм.) — указваць на каго-н., хто праявіў сябе з адмоўнага боку; звяртаць увагу на што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
панастаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.
1. чаго. Паставіць вялікую колькасць чаго-н.; набудаваць многа чаго-н.
П. слупоў.
П. новых хат.
2. што. Нацэліць куды-н. усё, многае.
П. рэвальверы на каго-н.
3. што. Зрабіць стаячым усё, многае.
П. каўняры.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ру́чка¹, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
1. Частка прадмета, за якую яго трымаюць або бяруцца рукой.
Р. дзвярэй.
Р. партфеля, малатка.
2. Пісьмовая прылада ў выглядзе палачкі, дзяржання, куды ўстаўляецца пяро, стрыжань.
Аўтаматычная р.
Шарыкавая р.
|| прым. ру́чачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
су́нуцца¹, -нуся, -нешся, -нецца; су́нься; зак. (разм.).
Кінуцца, палезці куды-н., паспрабаваць зрабіць што-н.
Сунуўся ў дзверы, ды назад.
С. ў бойку хлопцы не адважыліся.
◊
Сунуцца з (сваім) носам (разм., неадабр.) — умешвацца не ў сваю справу.
|| незак. со́вацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уве́зці, увязу́, увязе́ш, увязе́; увязём, увезяце́, увязу́ць; увёз, уве́зла; увязі́; уве́зены; зак., каго-што ў што.
Везучы, даставіць куды-н., унутр чаго-н.
У. тавары з-за мяжы.
|| незак. уво́зіць, -о́жу, -о́зіш, -о́зіць.
|| наз. уво́з, -у, м.; прым. увазны́, -а́я, -о́е.
Увазная пошліна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Наба́т ’трывога, сігнал трывогі’ (БРС). Запазычана з рус. наба́т ’тс’, куды, відаць, трапіла праз цюркскае пасрэдніцтва з араб. nauba ’ахова, змена часу’, мн. л. naubât ’барабаны, у якія б’юць перад дамамі знатных асоб’. Гл. Фасмер, 3, 34.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пацелю́паць, пацялюпаць ’папаласкаць’ (добр., Мат. Гом.). Прыйшлі, відаць, з рус. (паўд., зах.) телепаться ’матляцца, звісаць’ ці з укр. потелепати ’патрэсці’, потелепатися Сцягнуцца, пайсці куды-небудзь’, якія Фасмер (4, 38–39) тлумачыць гукаперайманнем, звязваючы са шлёп, шлёпаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)