служы́вы, ‑ага, м.

Абл. Салдат, ваеннаслужачы. — Сядай, служывы, пагрэемся, — запрасіў Язэпа чалавек. Асіпенка. — Куды ідзеш, служывы? — пытаецца поп у салдата. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чамада́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да чамадана. Чамаданны замок. Чамаданная скура.

•••

Чамаданны настрой (жарт.) — паходны настрой перад ад’ездам куды‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шлакаві́к, ‑а, м.

Спец. Спецыяльная камера ў ніжняй частцы мартэнаўскай печы, куды пры плаўцы руды збіраецца пыл і дробныя часцінкі шлаку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

-не́будзь, часціца.

Ужываецца як другая частка неазначальных займеннікаў і прыслоўяў, напрыклад: хто-небудзь, што-небудзь, які-небудзь, куды-небудзь, дзе-небудзь.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АМФІКТЫЯНІ́Я

(грэч. Amphiktionia),

рэлігійна-паліт. саюз плямёнаў і гарадоў у Стараж. Грэцыі, які меў агульныя свяцілішчы, казну, правілы вядзення вайны і інш. Ёсць звесткі пра амфіктыянію пры свяцілішчах Апалона: у Дэльфах, на в-ве Дэлас; пры свяцілішчах Пасейдона: на в-ве Калаўрыя, у Беотыі і інш. Найб. звестак захавалася пра дэльфійска-пілейскую амфіктыянію, куды ўваходзіла 12 абшчын. Амфіктыяніі страцілі значэнне пасля заваявання Грэцыі рымлянамі (146 да н.э.).

т. 1, с. 328

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АІ́Д, Гадэс,

Плутон, у грэч. міфалогіі бог — уладар царства мёртвых, а таксама само царства. Аід — алімп. бажаство, але пастаянна знаходзіцца ў сваіх падземных уладаннях, дзе царуе з жонкай Персефонай. У хрысціянстве міф пра Аіда ператварыўся ў міф пра пекла, куды пасля смерці трапляюць душы грэшнікаў. Апісаны ў творах Гамера, Платона, Вергілія і інш.

Да арт. Аід. Аід і Персефона. Рэльеф з Локраў. 470—460 да н.э.

т. 1, с. 173

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пака́зваць, -аю, -еш, -ае; незак.; гл. паказаць.

◊

Вачэй не паказваць куды (разм.) — не з’яўляцца дзе-н., у каго-н., не бываць.

Пальцам паказваць (тыкаць) на каго-што (разм.) — указваць на каго-н., хто праявіў сябе з адмоўнага боку; звяртаць увагу на што-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

панастаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -я́ны; зак.

1. чаго. Паставіць вялікую колькасць чаго-н.; набудаваць многа чаго-н.

П. слупоў.

П. новых хат.

2. што. Нацэліць куды-н. усё, многае.

П. рэвальверы на каго-н.

3. што. Зрабіць стаячым усё, многае.

П. каўняры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́брацца, -беруся, -берашся, -берацца; -берыся; зак.

1. З цяжкасцямі выйсці, выехаць адкуль-н.

В. з натоўпу.

В. з бяды (перан.).

2. Выселіцца, перабрацца.

В. на другую кватэру.

3. Знайсці час, магчымасць адправіцца куды-н. (разм.).

В. ў кіно.

|| незак. выбіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

афо́рміцца, -млюся, -мішся, -міцца; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Прыняць закончаную, неабходную форму.

Ідэя яшчэ не аформілася.

2. Паступіць, запісацца куды-н. з захаваннем неабходных фармальнасцей.

А. на працу.

|| незак. афармля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. афармле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)