вулканіза́цыя, ‑і, ж.
Хімічная апрацоўка матэрыялаў для таго, каб падаць ім пругкасць, трываласць і пад. уласцівасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́кіпець, ‑піць; зак.
Выпарыцца ў працэсе кіпення. [Жанчына] зменшыла агонь, каб не выкіпела ў кацялку страва. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
радыёмая́к, ‑а, м.
Перадавальная радыёстанцыя, сігналамі якой карыстаюцца ў радыёнавігацыі, каб вызначыць месцазнаходжанне лятальных апаратаў, караблёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
такты́чнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць тактычнага. Госці звычайна таўкуцца некаторы час, не спяшаюцца, каб захаваць тактычнасць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шэ́птам, прысл.
Вельмі ціха, бязгучна. — Палова на другую [гадзіну], — адказаў я шэптам, каб не разбудзіць астатніх. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экіпіро́вачны, ‑ая, ‑ае.
Які служыць для таго, каб экіпіраваць (у 2 знач.) што‑н. Экіпіровачнае дэпо.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Агада́ць ’здабыць, прыпасці’ (Сцяшк. МГ), ’набыць, купіць, узяць напавер’ (КЭС, лаг.), гл. гадаць. Параўн. рус. загодя ’загадзя’. Развіццё семантыкі наступнае: ’загадаць, гадаць’ — ’загадаць, каб было зроблена’. Прэфіксальны элемент у форме агадаць адчуваецца на семантыцы віду (агадаць — гадаць), таму а‑ не пратэтычнае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́ступ ’запаведнае глухое месца ў лесе’ (Яшк., КТС); ’квартал лесу, пушчы’ (Яшк.); ’аблава на ваўкоў’ (КТС); ’грамада людзей на аблаве, якая падымае шум і крык, каб ваўкі беглі на стральцоў’ (КЭС), во́ступ воўчы ’месца, дзе водзяцца ваўкі’ (Касп.). Гл. оступ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Набор 1 ’неабходны матэрыял, каб пашыць боты’ (в.-дзв., Шатал., Жд. 2). Ад устар. набіра́ць ’купляць матэрыял (у магазіне ў адрозненне ад вырабленага самім)’.
Набор 2 ’каменне (у печцы, лазні)’ (рагач., Мат. Гом.). Магчыма, ад набра́ць ’назбіраць (у кучу)’. Гл. браць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Патру́сіны, лін. потру́сыны ’канец вяселля’ (Сл. Брэс.). Магчыма, з укр. лубенск. потрусини ’збор вялікай колькасці гасцей, асоб вельмі блізкіх сям’і на другі дзень гулянкі, каб даесці і дапіць рэшткі са ўчарашняга дня’. Утвораны ад потрусити ’патрэсці, праверыць, зрабіць труску, праверку’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)