таксі́, нескл., н.

Легкавы або грузавы аўтамабіль, прызначаны для перавозкі пасажыраў або грузаў з аплатай па таксометру. [Цёця Каця:] Вельмі твой дырэктар па двор углядаецца. У яго другім галава занята. Учора адвячоркам з Зіначкай за горад імчаў на таксі, дык аж пыл курэў. Крапіва. Узнік быў план узяць таксі, але і план гэты мы вымушаны былі адхіліць, бо невядома было, куды ж урэшце ехаць. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трохвуго́льнік, ‑а, м.

1. Геаметрычная фігура, абмежаваная трыма прамымі лініямі, што перасякаюцца і ўтвараюць тры ўнутраныя вуглы. Прамавугольны трохвугольнік. Раўнабедраны трохвугольнік. // Вымяральны прыбор такой формы для чарчэння. // які або чаго. Фігура або прадмет такой формы.

2. Разм. Агульная назва трох кіруючых асоб на прадпрыемстве, ва ўстанове: дырэктара (адміністратара), сакратара партыйнай арганізацыі і старшыні прафкома. Рашэнні трохвугольніка.

•••

Касы трохвугольнік — непрамавугольны трохвугольнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ультыма́тум, ‑у, м.

1. Дыпламатычная нота з рашучым катэгарычным патрабаваннем, невыкананне якога пагражае разрывам дыпламатычных адносін і прымяненнем сілы. Часовы ўрад не прыняў і паўторнага ультыматуму. Гурскі.

2. Разм. Катэгарычнае патрабаванне чаго‑н., якое суправаджаецца пагрозай. [Усевалад:] — Вы ставіце мне ультыматум: або працуй так, як мне трэба, або — не гамінай. Скрыган. Мы ўжо ведалі: чуць што не так — доктар адразу ставіць ультыматум. Шамякін.

[Лац. ultimatum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

філе́ 1, нескл., н.

1. Мяса вышэйшага гатунку з сярэдняй часткі хрыбта тушы.

2. Кусок мяса або рыбы. ачышчаны ад касцей. // Ежа з такога мяса. Спяшаючыся, я з’еў сваё рыбнае філе. Некалькі разоў за гэты час я лавіў на сабе позірк жанчыны і зразумеў, што яна хоча яшчэ нешта сказаць. Кірэенка.

[Фр. filet.]

філе́ 2, нескл., н.

Вышыўка на сетцы з нітак або ажурная вязка.

[Фр. filé.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ха́ртыя, ‑і, ж.

1. Старадаўні рукапіс, а таксама матэрыял (звычайна папірус або пергамент), на якім ён напісаны.

2. У сярэднія вякі — дакумент, грамата, што давала або пацвярджала якія‑н. правы і вольнасці. Вялікая хартыя вольнасцей.

3. Кніжн. Назва дакументаў важнага грамадска-палітычнага значэння. Раскрыты старонкі праўдзівых законаў, Якія наш прадзед спрадвеку шукаў. Праменныя літары ззяюць іх сёння Славутаю хартыяй ленінскіх спраў. Хведаровіч.

[Лац. chárta ад грэч. chártēs — папера, грамата.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хлюпо́та, ‑ы, ДМ ‑поце, ж.

Разм. Гразь на зямлі ад дажджу або мокрага снегу. Конь пад Вярбіцкім — не вельмі лёгкі. Раскідае нагамі, змоладу сарванымі ў плузе, — толькі тая хлюпота ляціць у бакі. Брыль. // Сырое надвор’е з дажджом або мокрым снегам. На дварэ стаяла позняя асенняя хлюпота, дарогі да таго раскіслі, што ногі ў каня правальваліся ледзь не да калень. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ве́рад, ‑у, М ‑дзе, м.

Шкода, якая прычынена руцэ, назе ці якім‑н. унутраным органам у выніку перанапружання або жыццёвай нягоды. Нажыць верад. Верад сэрца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ві́ла, ‑ы, ж.

Багатая загарадная дача або дом-асабняк з садам, паркам. Тэддзі накіраваў машыну ў глыб парку, дзе сярод дрэў хавалася загарадная віла. Гарбук.

[Лац. villa.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вінье́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Аздабленне ў выглядзе невялікага малюнкана загаловачным лісце кнігі, у пачатку або ў канцы раздзела, у альбоме.

[Фр. vignette.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інвесці́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

Укласці (укладваць) капітал у якое‑н. прадпрыемства ў сваёй краіне або за мяжой з мэтай атрымання прыбытку.

[Ад лац. investire — апранаць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)