місты́чны
(гр. mystikos = таямнічы)
1) які мае адносіны да містыкі, звязаны з верай у таямнічыя, звышнатуральныя сілы і магчымасць зносін з імі чалавека;
2) перан. які нельга зразумець, растлумачыць.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пазі́цыя
(лац. positio)
1) становішча, размяшчэнне чаго-н. (напр. шахматная п., мінамётная п.);
2) раён ваенных дзеянняў (напр. агнявая п.);
3) перан. пункт гледжання, думка ў якім-н. пытанні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прэа́мбула
(фр. préambule, ад лац. preambulus = які наперадзе)
1) прадмова, уступная частка якога-н. міжнароднага дакумента;
2) перан. пераход да якой-н. размовы, уступ да бяседы (напр. жартаўлівая п.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
серпанці́н
(фр. serpentin, ад лац. serpens, -ntis = змяя)
1) скрутак доўгай вузкай каляровай папяровай стужкі, якую кідаюць у публіку на балях, карнавалах, маскарадах;
2) перан. участкі звілістай горнай дарогі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
спекуля́нт
(ням. Spekulant, ад лац. speculans, -ntis = які наглядае)
1) той, хто займаецца спекуляцыяй, гандлюе з мэтай нажывы;
2) перан. той, хто імкнецца выкарыстаць што-н. у карыслівых мэтах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фізіяно́мія
(фр. physionomie, ад гр. physis = прырода + onomon = які ведае)
1) твар чалавека; выраз твару, грымаса (напр. кіслая ф.);
2) перан. індывідуальны выгляд, адметныя рысы каго-н., чаго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
цвік
(польск. ćwiek, ад с.-в.-ням. zwëc)
1) завостраны жалезны шпень з плешкай на тупым канцы, прызначаны для змацавання чаго-н.;
2) перан. галоўнае, значнае ў чым-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
шкаля́р
(польск. szkolarz, ад с.-лац. scholaris)
1) студэнт у сярэдневяковай Еўропе, у т.л. ў Вялікім княстве Літоўскім;
2) вучань, школьнік;
3) перан. дарослы чалавек з абмежаваным узроўнем ведаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
закрану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; заг. закрані; зак., каго-што.
1. Дакрануцца, даткнуцца да каго‑, чаго‑н. Стрыж ляцеў, На хаце латы Закрануў крылом сваім. Дзеружынскі. Мышка і палезла туды, ды, як па бяду, закранула шклянку, што стаяла на самым краі палічкі. Шуцько. // перан. Зачапіць, пакінуць свой след. Вайна гэтага мястэчка амаль не закранула. Васілевіч. Змены, што прынесла савецкая ўлада ў вёску, закранулі і Пустку. Хадкевіч. // перан. Аказаць уздзеянне на каго‑, што‑н.; усхваляваць, узрушыць. Яшчэ да болю закранае душу гарачы позірк чулы. Тарас. Відаць, успамін закрануў балючыя раны мінулага. Сіняўскі.
2. перан. Спыніцца на чым‑н., звярнуць увагу на што‑н. пры размове, гутарцы і пад. Праз пару дзён.. бабка неяк сама закранула гэта пытанне. Скрыпка.
3. Запыніць, выклікаць на размову. «Прайду моўчкі, — вырашыў Васіль, — дый толькі таго, не буду чапаць.. [цётку Касмініху], то, можа, і яна мяне не закране». Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абудзі́цца, абуджуся, абудзішся, абудзіцца; зак.
1. Перастаць спаць, прачнуцца. Абудзілася Вера ад лёгкага стуку ў акно. Паслядовіч. Узяўся [Міхалка] за ключ. Павярнуў раз і абамлеў: ключ.. так загрымеў, што напэўна ўсе абудзілася. Колас.
2. перан. Перастаць быць спакойным, напоўніцца чым‑н. Барсукова Гара, дзе вызначана было чатырыста пнёў лесу на школу, маўклівая і па-зімоваму сумная, аднае раніцы абудзілася вясёлым гоманам. Крапіва. // Вярнуцца да жыцця, дзейнасці, аднавіць жыццёвыя працэсы. Прырода абудзілася да новага жыцця. Мурашка.
3. перан. Узнікнуць, выявіцца (пра пачуцці, уласцівасці, якасці). — От, паненачка, набраліся б вы з панічом, далібог, — з жарам і зусім іншым тонам прамовіла бабка, і ў ёй адразу абудзілася жанчына-свацця. Колас. [Іван] спазнаў ужо прыхільную лагоднасць.. [Джулінай] душы, да якой міжвольна памкнуўся і сам, і ў ім абудзілася даўно ўжо не адчуваная патрэба ў шчырасці. Быкаў.
4. перан. Ачнуцца. Сход абудзіўся ад маўчанкі і ўспыхнуў смехам. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)