ску́раны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад скурыць.
скураны́, ‑а́я, ‑о́е.
1. Які мае адносіны да вырабу скур і да рэчаў са скуры. Скураны завод. Скураная сыравіна. □ З краю гарадка, на беразе рэчкі, некалькі ўжо год існаваў скураны заводзік. Чорны.
2. Зроблены, пашыты са скуры (у 2 знач.). Скураны абутак. Скураная тужурка. □ З двара ў палату віхрам уляцеў высокі, шыракаплечы баец у скураным шлеме. Якімовіч. Заскрыпелі веснічкі і ўпусцілі кульгавага Пракопа з тоўстай скураной торбай цераз плячо. Васілевіч. // Абцягнуты, абабіты скурай. Мы паселі ў мяккія скураныя крэслы, што стаялі пры масіўным стале. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
турэ́мны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да турмы. Турэмныя сцены. □ У многіх [катаржан] на плячах зношаныя і падраныя турэмныя халаты, у другіх так-сяк пасшываныя кавалкі старых, парыжэлых аўчын, напамінанне пра былыя кажухі. Галавач. // Які абслугоўвае турму, працуе ў ёй. Спатканні звычайна адбывалася ў прысутнасці турэмнай варты. Колас. // Уласцівы турме, характэрны для турмы. Адзінай формай .. зносін [Каладкевіча і Паліванава] быў турэмны тэлеграф — перастук цераз сцяну. Мехаў. // Звязаны з турмой, са знаходжаннем у турме. Турэмныя творы Таўлая — жывы, хвалюючы дзённік рэвалюцыянера-камуніста з белапольскага астрога. Клышка. Арыштаваны быў і асуджан на доўгія гады турэмнага зняволення таксама і Вальтэр. Анісаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шлюз, ‑а, м.
1. Гідратэхнічнае збудаванне, прызначанае для пераводу суднаў з адной воднай прасторы ў другую, з іншым узроўнем вады. На сваім шляху ад Павянца да Сарок наш параход пройдзе 19 шлюзаў. Галавач.
2. Адтуліна з засаўкай у плаціне, праз якую выпускаецца вада. Мне добра чуваць шум вады, што пад узнятым шлюзам кідаецца цераз загародку і сваёй мелодыяй напамінае пра млын. Мыслівец. Каля шлюза сабралася трохі ціны, і Сагайдак выцягнуў яе граблямі на бераг. Парахневіч.
3. Спецыяльнае прыстасаванне ў выглядзе шырокага нахіленага жолаба ці латка для прамывання залатаноснага пяску ці здробненай руды.
[Ням. Schleuse.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бе́рва Кладка з бярвенняў ці тоўстых жардзін на гразкім месцы (Жытк., Ст.-дар., Стол.). Тое ж берба (Стаўбц. Прышч.).
□ ур. Бервы (балота з бярвеннымі кладкамі) каля в. Пасека Ст.-дар., ур. Бервы (балота, поле, лес) каля в. Аздамічы Стол., ур. Бервы (мосцік цераз балота) каля в. Беражцы Жытк., ур. Бервы Стаўбц.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
грэ́бля Часовая насыпная дарога з бярвення, ламачча, галля і зямлі цераз балоцістае, гразкае месца (БРС).
2. Гразкае месца, дзе цяжка ці нельга праехаць (Ветк.).
3. Плаціна (БРС), гаць з млынам на рэчцы; ставок (Ветк., Лёзн., Пін. Булг., 194, Стол.).
4. Наогул усякі земляны вал (Тал. Мядзв.).
5. Невялікі масток (Стол.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
перасадзі́ць сов.
1. в разн. знач. пересади́ть;
п. ву́чня на другу́ю па́рту — пересади́ть ученика́ на другу́ю па́рту;
п. я́блыню — пересади́ть я́блоню;
п. сяке́ру на друго́е тапары́шча — пересади́ть топо́р на друго́е топори́ще;
п. на другі́ цягні́к — пересади́ть на друго́й по́езд;
п. це́раз плот — пересади́ть че́рез забо́р;
2. (всё, всех) пересажа́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
передёргивать несов.
1. (дёргая, перетаскивать) пераця́гваць; (рывком перемещать, перетаскивать) пераця́гваць (цераз каго-небудзь, што-небудзь);
2. (о судорожном движении) безл. крыві́ць; перасмыка́ць, перасмы́кваць; ку́рчыць; калаці́ць; скалана́ць;
его́ передёргивает от отвраще́ния яго́ кало́ціць ад агі́ды;
3. карт. круці́ць, махлява́ць; (подтасовывать) падтасо́ўваць; падме́ньваць;
4. перен. (искажать) перакру́чваць; падтасо́ўваць;
передёргивать фа́кты перакру́чваць (падтасо́ўваць) фа́кты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
wyglądać
незак.
1. выглядаць, выглядваць;
~ć oknem — выглядаць цераз акно;
2. выглядаць;
~ć młodo — молада выглядаць;
~ć na kogo — быць падобным да каго;
wyglądać na to, że … — здаецца, што ...; падобна на тое, што...;
3. na kogo/co чакаць каго/што
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
га́тка
1. Сажалка, невялікі штучны вадаём (Крыч.).
2. Невялікая застава, плаціна (Нас., Крыч., Нас. АУ).
3. Пляцень цераз рэчку; выхад з возера, старыка для лоўлі рыбы нератам (Ветк., Стол.). Тое ж гаток (Жытк., Кар., Сал., Стол.).
4. Дарога на балоцістым, нізкім месцы з ламачча, галля і зямлі (Стол.). Тое ж гаток (Стол.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
пераго́н
1. Месца на полі, праз якое пераганяюць жывёлу з адной пашы на другую (Слаўг.). Тое ж перагонная пожня (Хоц.).
2. Месца цераз рэчку, дзе пераганяюць статак на другі бок (Краснап. Бяльк.).
3. Вузкая і доўгая паласа раллі (Азяр. Касп.).
4. Перавалачны пункт; заезны двор; адлегласць паміж заезнымі дамамі (Слаўг.).
□ в. Перагон Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)