Mensch

m -en, -en

1) чалаве́к, асо́ба; чалаве́чы род, лю́дзі

vele ~en — мно́га людзе́й

jder ~ — любы́о́жны] чалаве́к

ein ~ von Formt — незвыча́йная [выда́тная] асо́ба

~en gten Wllens — лю́дзі до́брай во́лі

ein nfertiger ~ — няста́лы чалаве́к

2) разм. у звароце ~!

чалаве́ча!, бра́це!

~, was machst du (da)? — ты, што ты там ро́біш?

~, was soll das? — паслу́хай, што (гэ́та) зна́чыць?

nter die ~en kmmen* — быць [знахо́дзіцца] у грама́дстве [сяро́д людзе́й]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

назно́сіць, ‑ношу, ‑носіш, ‑носіць; зак., каго-чаго.

Знесці ў адно месца вялікую колькасць каго‑, чаго‑н. Людзі самі назносілі ў хаты навасельцаў усякага частавання і спраўлялі гэты дзень, як свята. Краўчанка. Парабкі ад сваіх небагатых набыткаў назносілі маладым гару падарункаў. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

панабіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-чаго.

1. Набраць, узяць з сабою вялікую колькасць каго‑, чаго‑н.

2. Набыць, накупляць многа чаго‑н. Панабіраць матэрыі ў магазіне. □ Быў добры ўраджай на жалуды. Панабіралі людзі іх тады хто колькі мог. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыро́ст, ‑у, М ‑сце, м.

Павелічэнне ў колькасных адносінах; прыбаўленне. Прырост насельніцтва. Прырост прадукцыі. □ Людзі хапаліся за работу, каб выкарыстаць, покі не позна, кожную часіну, каб аддаць зямлі на захаванне і на прырост хоць малую колькасць збожжа і бульбы. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папрыду́мваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і чаго.

Прыдумаць многа чаго‑н. [Стэфа:] — З нашай тканіны ізаляцыю і шмат чаго іншага робяць. А з адыходаў плітку вырабляюць... Дакладней, будуць вырабляць, каб дахі на хаце крыць... [Мароз:] — Хм! Чаго толькі людзі не папрыдумваюць! Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папрыязджа́ць, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.

Прыехаць, з’ехацца куды‑н. — пра ўсіх, многіх. [Няміра:] — Арандаваць зямлю папрыязджалі нетутэйшыя людзі. Чорны. Госці ахвотна пацягнуліся з усіх бакоў. Папрыязджалі нават і тыя сваякі ды знаёмыя, што жылі за сто і больш вёрст. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паразляга́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.

Разм. Разлегчыся — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Па-рознаму людзі і паводзілі сябе: адны вольна, нібыта дома, паразлягаліся па матах і спакойна спалі..; другія сядзелі, насцярожана, ціхенька, да ўсяго прыглядаліся, прыслухоўваліся. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пра́ктык, ‑а, м.

1. Той, хто добра вывучыў сваю справу на практыцы. Цяпер прыйшлі ў калгас людзі з адукацыяй, практыкі, спецыялісты. Сергіевіч.

2. Практычны, дзелавы чалавек. У нас усе Ладымера Стальмаховіча любяць і шануюць. Ён практык, увішны ў рабоце. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пракуры́ць, ‑куру, ‑курыш, ‑курыць; зак., што.

1. Напоўніць, насыціць тытунёвым дымам; пракуродыміць. Людзі паспелі ўжо добра пракурыць канцылярыю, уклаўшы ў попельніцу каля дзесяці акуркаў. Гартны.

2. Зрасходаваць на курэнне. Пракурыць грошы.

3. і без дап. Курыць некаторы час. Пракурыць увесь вечар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

анало́й, ‑ю, м.

Высокі столік у царкве, з пакатым верхам, на які кладуць у часе набажэнства кнігі, абразы і іншыя прадметы. Дзяк гэтак спалохаўся, што прысеў за аналой, на якім ляжалі кніжкі, і пазіраў на дзверы, ці ўцякаюць людзі. Чарот.

[Грэч. analogion.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)