кара́, -ы́, ж.

1. Паверхневая частка ствала, галін і кораня дрэвавых раслін.

К. бярозы.

2. чаго або якая. Верхні цвёрды слой на чым-н.

Ледзяная к.

○

Зямная кара — верхняя цвёрдая абалонка Зямлі.

Кара вялікіх паўшар’яў галаўнога мозга; кара галаўнога мозга — паверхневы слой галаўнога мозга ў вышэйшых пазваночных і чалавека.

|| прым. каравы́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

эстака́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ка́д, ж.

1. Збудаванне ў выглядзе моста для падняцця шляхоў зносін над паверхняй зямлі, над вадой, якое дазваляе праезд або праход пад ім, а таксама збудаванне ўвогуле для падняцця дарогі на некаторую вышыню.

2. Падводная загарода з паляў (спец.).

|| прым. эстака́дны, -ая, -ае.

Э. праезд.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

астрабле́ма

(ад астра- + гр. blema = рана)

геалагічная структура старажытнага метэарытнага кратэра на паверхні Зямлі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дылю́вій

(лац. diluvium = патоп)

эпоха ў гісторыі Зямлі, калі было моцнае абледзяненне Паўночнага паўшар’я.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

кайнафі́т

(ад гр. kainos = новы + -фіты)

этап эвалюцыі расліннага покрыва Зямлі, які змяніў мезафіт.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

магнітаме́трыя

(ад магніта- + -метрыя)

раздзел геафізікі, які вывучае магнітнае поле Зямлі і яго анамаліі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

палеагеамарфало́гія

(ад палеа- + геамарфалогія)

раздзел геамарфалогіі, які вывучае рэльеф Зямлі ў мінулыя геалагічныя эпохі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сфе́ксы

(н.-лац. sphex)

рыючыя восы; жывуць у зямлі, палююць на саранчовых і конікаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

◎ Пусто́ўшчына экспр. ’негаспадарлівы чалавек’ (ПСл). Архаізм, параўн. ст.-бел. пустовщина/пустовщына ’неапрацаваны кавалак зямлі’, земля пустовская ’пустэча, пустка’ (Статут 1588), пус‑ товщина ’незаселены, неапрацаваны ўчастак зямлі’ (Ст.-бел. лексікон), пустовщизна ’тс’ (< польск., Булыка, Лекс. запазыч., 78), пустоўская (пустовскія) тлумачыцца як “выморочные имущества”, укр. пустовщина ’апусцелая сяліба, пусташ’, параўн. рус. пустовди ’пусты, вольны, нікім і нічым не заняты’. Да пуставаць, пусты (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трайця́к 1 ’траціна, трэцяя частка зямлі аднаго гаспадара’ (Сцяц., Сцяшк.; люб., Сл. ПЗБ), трайціна́ ’мера зямлі, роўная 7 га (1/3 участка)’ (Сцяц.). Да траця́к, траціна (гл.). Праблематычным з’яўляецца ‑й‑, як і у трэ́йці ’трэці’, гл.

Трайця́к 2 ’жывёла трохгадовага ўзросту’ (Сцяц., Янк. 1), трэйця́ка ’тс’ (петрык., Шатал.). Да траця́к (гл.). Устаўное магчыма пад уплывам балтыйскіх форм, параўн. літ. treigỹs ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)