по́ркаць несов., прост. ты́кать;
п. па́льцам у што-не́будзь — ты́кать па́льцем во что́-л.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уго́лас нареч.
1. вслух;
чыта́ць у. — чита́ть вслух;
2. (нарочито громко) во всеуслы́шание, громогла́сно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апра́нены
1. оде́тый; наде́тый;
2. разг. оде́тый;
3. (у каго, у што) наря́женный (кем, во что), оде́тый (кем, во что);
1-3 см. апрану́ць;
◊ а. (апра́нуты) з іго́лачкі — оде́тый с иго́лочки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вунь прысл. (БРС, Гарэц., Байк. і Некр., Касп., Шат.). Звязана з дыял. вун, рус. вонь, вон, дыял. вωн, укр. он, онь, што ў сваю чаргу звязваюць з асабовым займеннікам ён (он, вон) (Сабалеўскі, Лекции, 96; Праабражэнскі, 1, 133; Фасмер, 2, 348). Змена галоснай у выніку лабіялізацыі пачатковага націскнога о (параўн. навагр. вонь ’вунь’, З нар. сл.); параўн. унь ’вунь’ як пераходны этап ад палес. онь да вунь. У сваю чаргу палес. онь з указ. часціцы о (літаратурнае во) і дэйктычнай часціцы -нь; параўн. іншую форму для ўказання на блізкі прадмет вось (ось < о + сь).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Tam deest avaro, quod habet, quam quod non habet
Скупому ў аднолькавай ступені не хапае і таго, чаго не мае, і таго, што ў яго ёсць.
Скупому в равной мере недостаёт и того, чего не имеет, и того, что у него есть.
бел. Вочы страхачэ, а рукі грабачэ. Прагнаму заўсёды мала. 3 горла валіцца, а ён ніяк не здаволіцца ‒ усё пхае і пхае.
рус. Убогий во многом нуждается, а скупой во всём. Убого го одна нужда гнетёт, скупого две (убожество и скупость).
фр. Les avares font nécessité de tout (Скупые во всём нуждаются).
англ. He is not poor that has little, but he who desires much (Беден не тот, кто имеет мало, а кто желает много).
нем. Der Geizhals hat den Knopf auf dem Beutel (Жадный имеет на кошельке кнопку). Der Geizige ist allwegarm (Жадный ‒ самый бедный).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
сніць (каго, што) несов. ви́деть сон (сны); ви́деть во сне; сни́ться (кому кто, что);
яна сні́ла цудо́ўны сон — она́ ви́дела чуде́сный сон;
ён сніў дом і сваі́х ро́дных — он ви́дел во сне дом и свои́х родны́х, ему́ сни́лся дом и родны́е;
◊ спіць і с. — спит и ви́дит (во сне)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit
Расце любоў да грошай, калі яны павялічваюцца.
Растёт любовь к деньгам по мере их приращения.
бел. Чым больш маеш, тым больш жадаеш. Чым больш маем, тым больш хціўшымі бываем. Апетыт прыходзіць у час яды. Грошы/багацце ‒ што салёная вада: чым больш яе п’еш, тым больш піць хочацца.
рус. Аппетит приходит во время еды. Денег вволю, а ещё б поболе. Много, много, а ещё бы столько. Сколько собаке не хватать, а сытой не бывать.
фр. L’appétit vient en mangeant (Аппетит приходит во время еды). L’avarice est comme le feu: plus on y met du bois plus il brûle (Жадность как огонь: чем больше подбрасываешь дров, тем сильнее он горит).
англ. Much will have more (Чем больше есть, тем больше хочется). Appetite comes with eating (Аппетит приходит во время еды).
нем. Der Appetit kommt mit dem Essen (Аппетит приходит с едой).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
кірава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; незак.
1. чым. Накіроўваць сваю дзейнасць, дзейнічаць адпаведна чаму‑н., у залежнасці ад чаго‑н. Кіравацца вучэннем марксізма-ленінізма. □ У краіне, якая кіруецца перадавымі ідэямі, літаратура павінна быць лепшай літаратурай у свеце. Купала.
2. Разм. Трымаць кірунак, рухацца куды‑н. — А вы кіруйцеся на Петрыкаў, і так во лясамі, — сказаў гаспадар. Лупсякоў. Кірмаш, куды кіраваўся Сцёпка, знаходзіўся на плошчы. Хомчанка.
3. Зал. да кіраваць (у 1, 2, 4 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́жыць 1, ‑жыву, ‑жывеш, ‑жыве; зак.
Застацца жывым пасля цяжкай хваробы, ранення і пад. Хворы выжыў. □ Таполі абламала [бура] голле, паздзірала кару, але таполя выжыла — шуміць во і шуміць. М. Стральцоў. Марылін Манро нейкім цудам пашанцавала выжыць у гэтым пекле эксплуатацыі, нажывы і бізнесу. Новікаў.
•••
Выжыць з розуму — страціць памяць, здольнасць усведамляць.
вы́жыць 2, ‑жыву, ‑жывеш, ‑жыве; зак., каго-што.
Прымусіць пакінуць свой дом, месца працы і пад.; выгнаць адкуль‑н. Выжыць з хаты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адзява́ць несов.
1. (каго, што) одева́ть;
2. (у каго, у што) одева́ть, наряжа́ть (кем, во что);
3. (што ў што) перен. одева́ть (что во что и чем), наряжа́ть;
1-3 см. адзе́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)