1. Які ідзе, рухаецца насустрач. З-за павароту адна за другой выскачыла некалькі сустрэчных аўтамашын.Корбан.Аня весела аглядалася на сустрэчных студэнтак.Карпюк.Сустрэчны вецер асвяжыў мяне, на нейкую хвіліну адагнаў сон.С. Александровіч.Гасяць, чуў я, пажары лясныя Сустрэчным агнём.Куляшоў./узнач.наз.сустрэ́чны, ‑ага, м.Заглядаючы ў вокны дамоў, у пад’езды, прыглядаючыся да сустрэчных,.. [Віктар] прайшоў квартал.Карпаў.// Які трапляецца на дарозе. Ідзе чалавек бестурботны, Разглядвае лес векавы, Сустрэчных дарожак палотны.Колас.
2. Які з’яўляецца адказам на што‑н.; які даецца ў адказ на што‑н. Сустрэчны план. Сустрэчны ўдар. □ Вось, напрыклад, жонка пачне, як гэта ўсе кажуць, пілаваць, — а я ніякіх ёй сустрэчных «тэзісаў».Скрыпка.Сустрэчная страляніна стала беспарадкавай, кулямёт справа замаўчаў.Хадкевіч.
3. Які выконваецца пры сустрэчы (у 3 знач.). У адказ .. [начальніку] марш вясёлы, сустрэчны.Лынькоў.
•••
Сустрэчны агоньгл.агонь.
Сустрэчны іскгл. іск.
Першы сустрэчны — першы, хто пападзецца насустрач.
Сустрэчны і папярэчны — усякі, любы без разбору чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
schwéigen
*vi
1) маўча́ць, замаўча́ць
der Lärm schweigt — шум заці́х
das Féuer schweigt — аго́нь заці́х [пату́х]
2) (von D, über A) замо́ўчваць (што-н.)
◊ in síeben Spráchen ~ — маўча́ць як ры́ба [як магі́ла]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
БЕЛАВЕ́ЖСКА-ГА́ЙНАЎСКАЯ ЗАБАСТО́ЎКА РАБО́ЧЫХ ЛЕСАПІ́ЛЬНЫХ ЗАВО́ДАЎ 1932 у Заходняй Беларусі. Адбылася 3.2—2.4.1932 пад кіраўніцтвам Гайнаўскага райкома КПЗБ і забастовачнага к-та. Удзельнічала каля 2,2 тыс.чал. Рабочыя Гайнаўкі патрабавалі павышэння зарплаты, аднаўлення на рабоце 2 незаконна звольненых лесарубаў. Да іх далучыліся рабочыя Белавежы, беспрацоўныя, сяляне. Адбыліся сутыкненні з паліцыяй. Адміністрацыя заводаў павысіла зарплату на 15%, аднавіла на рабоце звольненых. Калі прадпрыемцы парушылі ўмовы дагавору, забастоўка аднавілася. Пасля арышту 6 членаў забастовачнага к-та рабочыя рушылі на паліцэйскі ўчастак у Гайнаўцы. Паліцыя адкрыла агонь, 1 рабочы быў забіты, 8 паранены. Пахаванне забітага вылілася ў антыўрадавую дэманстрацыю. У знак пратэсту супраць бясчынстваў паліцыі забаставалі рабочыя лесапільных з-даў Белавежы і Чэрлядзі. Пад іх націскам арыштаваныя былі вызвалены і адноўлены на рабоце.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АЛДА́НАЎ Марк Аляксандравіч
(сапр. прозвішча Ландаў; 7.11.1886, Кіеў—25.2.1957),
рускі пісьменнік. Скончыў Кіеўскі ун-т (1910). З 1919 у эміграцыі. Аўтар гіст. тэтралогіі «Мысліцель» (1921—27), прысвечанай пераломным падзеям у Францыі і Расіі ў эпоху Вял.франц. рэвалюцыі (раманы «Дзевятае тэрмідора», «Чортаў мост», «Змова», аповесць «Святая Алена, маленькі востраў»). Своеасаблівым поглядам «з эміграцыі» на падзеі рас. рэвалюцыі і трагічны раскол рас. грамадства сталі яго трылогія «Ключ», «Уцёкі», «Пячора» (1929—36), раманы «Вытокі» (1950) і «Самазабойства» (1956), у якіх эрудыцыя гіст.-філас. даследавання спалучаецца з вастрынёй прыгодніцкага сюжэта. Аўтар кніг гіст. нарысаў «Агонь і дым» (1922), «Сучаснікі» (1928), «Партрэты» (1931 і 1936) і інш. У сав.час. творы Алданава былі забаронены (пачалі друкавацца ў 1989).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
печ, ‑ы, ж.
1. Цаглянае, каменнае або металічнае збудаванне, дзе разводзяць агонь, каб нагрэць памяшканне, згатаваць ежу. Абстаноўка была самая звычайная: вялікая печ з шырокім тапчаном насупроць, стол з доўгімі лавамі.Бядуля.
2. Спецыяльнае збудаванне для апрацоўкі якіх‑н. матэрыялаў награваннем. Сушыльная печ. Плавільная печ.
•••
Галандская печ — пакаёвая печ для абагрэву, звычайна кафляная.
Доменная печ — тое, што і домна.
Мартэнаўская печ — печ спецыяльнай канструкцыі для выплаўкі сталі.
Ляжаць на печыгл. ляжаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́рхам, прысл.
1. Седзячы на кані, спусціўшы ногі па абодва бакі яго; седзячы на кім‑, чым‑н., як на кані. [Ладынін:] — Хочацца прабегчы па разоры паміж жытам, праехаць верхам на кані...Шамякін.Па аслах, мулах і вярблюдах мараканскія сяляне ездзяць верхам і перавозяць грузы.В. Вольскі.
2. Зверху, па версе. Агонь імкліва пашырыўся і ўзляцеў на верхавіны ялін і соснаў — і пайшоў шумець нізам і верхам.Шчарбатаў.
•••
Верхам сесцінакагогл. сесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трыво́жна,
1.Прысл.да трывожны (у 1, 3 знач.).
2.безас.узнач.вык., звычайнакаму-чаму. Пра пачуццё трывогі, зведанае кім‑, чым‑н. Гарматы, прыціхшы на нейкі час, зноў грымелі грозна і страшна... На душы было неспакойна, трывожна.Колас.Трывожна мне... Але й салодка мне! Я сэнсам напаўняю кожны рух, Агонь вачэй І палахлівасць рук.Тармола.
3.безас.узнач.вык. Пра стан небяспекі, трывогі, які пануе дзе‑н. На вайне заўсёды трывожна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уду́шлівы, ‑ая, ‑ае.
1. Які выклікае ўдушша. Удушлівыя газы.// Які спірае дыханне, робіць яго цяжкім. Удушлівае паветра. □ Ахуталі ўсе бастыёны Агонь і ўдушлівы дым.Бачыла.Па густым і ўдушлівым паху канапель Багдан адчуў, што падыходзіць да Гугелевага агарода.Кулакоўскі.//перан. Які гняце, прыгнятае. Час, калі Мікалай Шчакаціхін пераступіў парог Маскоўскага універсітэта, быў навальнічна ўдушлівы.Ліс.
2. Такі, як пры ўдушшы. Усю зіму ледзь не ўсе палітвязні мелі хранічную прастуду і ўдушлівы кашаль.Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
fire1[ˈfaɪə]n.
1.аго́нь, по́лымя;
2. пажа́р;
put out the fire тушы́ць пажа́р
3. во́гнішча, касцёр
4. страляні́на, стральба́
♦
between two fires памі́ж двух агнёў;
play with fire гуля́ць/жартава́ць з агнём;
a speech full of fire палымя́ная/па́лкая прамо́ва;
be on fire гарэ́ць, быць у агні́;
catch fire загара́цца;
set fire to smth. падпа́льваць што-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
krzyżowy
krzyżow|y
1. крыжовы;
2. перакрыжаваны;
ogień ~y — перакрыжаваны агонь;
3.анат. крыжовы;
kość ~a — крыжавая косць;
wyprawy ~e гіст. крыжовыя паходы;
droga ~a — крыжовы шлях
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
