ігуа́на
(ісп. iguana, з індз.)
буйная яшчарка, якая жыве пераважна на дрэвах у трапічнай частцы Паўд. Амерыкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
вара́н
(фр. varan, ад ар. varan)
буйная драпежная яшчарка, якая водзіцца пераважна ў тропіках і субтропіках Усх. паўшар’я.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
хіро́т
(ад гр. cheir, -ros = рука)
паўночнаамерыканская яшчарка з чэрвепадобным целам, без задніх канечнасцей, якая жыве ў зямлі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
аліга́тар
(англ. alligator, ад ісп. el lagarto = яшчарка)
тупарылы кракадзіл, які водзіцца ў вадаёмах Паўн. Амерыкі і Паўд. Кітая.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Віраце́йка ’вадзяная вужака’ (КЭС, лаг.), рус. перм. вератея ’рыба, Cobitis taenia’, укр. веретенниця, веретільник, веретільниця ’гадзюка вераценніца, Anguis fragilis’, рус. паўн. верете́льник ’п’яўка’, верете́льница ’маленькая, бязногая яшчарка’; ’вераценніца’, паўд. верете́ница, веретени́ца ’яшчарка’, смал., пск., калуж. ’вераценніца’, калуж. ’рыба, Cobitis taenia’; ’уюн, Cobitis fossilis’, веретеница ’малюскі, ракавіна якіх падобна да верацяна’, ленінгр. веретённик ’вераценніца’, пск. веретенница ’тс’, тамб. ’шабля-рыба з колкім ротам, падобная да пячкура’, польск. wrzecienica ’марская рыба’; ’балотная гадзіна’, н.-луж. (w)rjeśeńca, wrjeśenica ’кальчысты вужака, Coluber natrix’, в.-луж. wrjećeńca ’лазаніца, Lysimachia L.’; ’жаўтапузік, Ophisantus apodus’, чэш. vřetenice ’вераценніца’, vřetenka ’род рыбы з сям’і Callionymidae, Callionymus’, славац. vretenica ’гадзюка Vipera berus’, серб.-харв. вретѐнар, макед. вретенарка ’рыба Asper asper L.’, балг. вретена́рка ’тс’. Усе да верацяно, вярцець (гл.). Цікавым з’яўляецца параўнанне Патабні (РФВ, 5, 126) з літ. vérti ’нанізваць, працягваць праз што-небудзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мабу́я
(н.-лац. maubia)
яшчарка сям. сцынкавых са стройным целам даўжынёй да 22 см, пашыраная ў Афрыцы, Паўд. Азіі, Паўд. і Цэнтр. Амерыцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
мастаданаза́ўр
(н.-лац. mastodonsaurus, ад гр. mastos = сасок + odus, -ontos = зуб + sauros = яшчарка)
адзін з самых апошніх гіганцкіх лабірынтадонтаў, які жыў у трыясе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
заўрало́ф
(ад гр. sauros = яшчарка + lophos = грэбень)
раслінаедны дыназаўр падатрада арнітаподаў з моцна развітым гарпунападобным грэбенем чэрапа, які жыў у мелавы перыяд (гл. мезазой).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
катылаза́ўры
(н.-лац. catylosauria, ад гр. kotyle = чашка + sauros = яшчарка)
атрад прымітыўных вымерлых паўзуноў, якія існавалі ў пермскі перыяд палеазою і трыясавы перыяд мезазою.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Жу́жалка 1 ’жабянятка’ (Сл. паўн.-зах.). Рус. с.-урал. жужа́лка, свярдл., арханг., гом., перм., новасіб. жужелка ’жук, насякомае’. Відаць, звязана з памянш. *жужалка, жужаль 1. Параўн. рус. арханг. жу́желица ’яшчарка’. Гэта назва дробнай істоты ўваходзіць, відаць, у кола тых істот, якія называліся першасна зборным жужаль 1 паводле Махэка₂, 729.
Жу́жалка 2 ’чарнявая жанчына’ (Жд.). Параўн. рус. паўд.-сіб. жу́желица ’чарнявая дзяўчына’. Семантычны перанос ад першапачатковага памянш. жужалка ’чорнае насякомае’ (< жужаль 1) на асобу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)