распласта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.

1. Палажыць пластом, шчыльна прыціснуўшы да якой-н. паверхні.

Ранены ўпаў на зямлю і распластаў рукі.

2. Выцягнуць, раскінуўшы ў бакі.

Р. крылы.

|| незак. распла́стваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Крывы́дла бромавыя боты, якія шчыльна аблягаюць нагу’ (Жыв. сл.). Да крывых (гл.), крывулі2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

спяка́льнасць, ‑і, ж.

Спец. Уласцівасць часцінак цвёрдага рэчыва шчыльна злучацца, спайвацца пры высокай тэмпературы. Спякальнасць каменнага вугалю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Апе́нты ’абцягнуты шчыльна (аб адзенні)’ (Янк. Мат., 94) з польск. opięty ’тс’ (з коранем пяць2).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

аблі́пнуць, -ну, -неш, -не; -лі́п, -пла; -ні́; зак.

1. Пакрыцца з усіх бакоў чым-н. ліпкім.

Калёсы абліплі глінай.

2. Шчыльна прыстаць, прыліпнуць на чым-н.

Пад дажджом сукенка абліпла на целе.

|| незак. абліпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

паадстава́ць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -стае́; -стаём, -стаяце́, -стаю́ць; зак.

1. Адстаць — пра ўсіх, многіх.

Вучні, што хварэлі, паадставалі па матэматыцы.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перастаць шчыльна прылягаць — пра ўсё, многае.

Падэшвы паадставалі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

уме́рзнуць, -ну, -неш, -не; умёрз, уме́рзла; -ні; зак.

1. у што. Пад уздзеяннем марозу шчыльна замацавацца ўнутры лёду, мёрзлай зямлі.

Бочка ўмерзла ў лёд.

2. Зацвярдзець ад марозу на значную глыбіню.

Зямля моцна ўмерзла.

|| незак. умярза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

прыляга́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́е; незак., да чаго.

1. Шчыльна ахопліваць, аблягаць.

Сукенка прылягае да таліі.

2. Размяшчацца, цесна прымыкаючы да чаго-н.

Поле прылягае да лесу.

|| зак. прыле́гчы, -ля́жа; -лёг, -лягла́ і -ле́гла (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

самкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.

1. Злучыць шчыльна адно з адным, зрабіць суцэльным.

С. ножкі цыркуля.

С. шарэнгі.

2. Пра вочы, губы і пад.: заплюшчыць, стуліць.

|| незак. змыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. змыка́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

сашчамі́ць, -шчамлю́, -шчэ́міш, -шчэ́міць; -шчэ́млены; зак., што (разм.).

1. Шчыльна злучыць, самкнуць (зубы, пальцы і пад.).

С. зубы.

2. перан. Выклікаць адчуванне душэўнага болю, смутку і пад.

Жаль сашчаміў сэрца.

|| незак. сашчамля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і сашчэ́мліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)