БЕШАНКО́ВІЦКАЯ КЕРА́МІКА, традыцыйныя ганчарныя вырабы рамеснікаў з г.п. Бешанковічы Віцебскай вобл. Вядомая са стараж. часоў. У 1930-я г. працавала каля 30 майстроў«паліўнікаў», якія выраблялі паліваны посуд (гаршкі, гарлачы, збаны, слоі, міскі, глякі, цукарніцы і інш.). Бешанковіцкая кераміка вылучалася простымі геам. формамі, светла-чырвоным колерам, амаль поўнай адсутнасцю дэкору (зрэдку ўжываўся геам. штамп), разнастайнымі памерамі, у залежнасці ад якіх вырабы мелі розныя назвы: 10-літровы гаршчок называўся «штука», 5-літровы — «пугар», 2,5-літровы — «пяцярык», літровы — «семярык» і г.д. 100 «штук» складалі камплект. Была пашырана вытв-сць цацак. У 1934 створана арцель, пазней — прамкамбінат (існаваў да 1945). У 1950—70-я г. промыслам займаліся асобныя майстры, сярод якіх А.С.Бельскі, Т.Дз.Балтовіч.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
prank
I[præŋk]
n.
шту́чка, шту́каf., сваво́льства n.; жарт -у m.
to play pranks on each other — вы́кінуць шту́чку, падстро́іць жарт адзі́н аднаму́
II[præŋk]
v.
1) выстро́йвацца, прыбіра́цца як на пака́з
2) пака́зваць сябе́; красава́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Пенязі (гіст.), ст.-бел.пенези ’грошы’ (Жыв. НС), пе́нязь ’дробная манета ў Польшчы ў XI–XIII стст.’ (Гарб.), укр.пе́нязь ’шэлег, паўгроша’, польск.pieniądz, н.-луж.péńez, в.-луж.pjenjez(e), чэш.peníz, славац.peniaz ’манета’, славен.pẹ̑nez ’тс’, серб.-харв.pjȅnez, pȉnezi ’грошы’, балг.пе́нез ’манета для маніста’, ст.-слав.пѣнѧѕь ’дынарый’. Прасл.*pěnędzь — запазычанне (пасля VIII ст. н. э.) са ст.-в.-ням.pfenni(n)g, pfending ’(сярэбраная) манета’ < лац.pannus ’кавалак, штука тавару’ < і.-е.*pan‑ ’кавалак палатна’, *(s)pen‑ ’прасці’. Наяўнасць ‑ě‑ замест ‑e‑ Мее (Études, 184) тлумачыць як падаўжэнне — кампенсацыя nn‑ > n. Іншыя версіі гл. Фасмер (233–234), Бязлай (3, 24), Махэк₂ (443).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
unit
[ju:ˈnɪt]
n.
1) адзі́нка f. (і пра асо́бу); шту́каf. (пра рэч)
2) адзі́нка вымярэ́ньня
A meter is a unit of length — Мэ́тар — адзі́нка даўжыні
3) Math. адзі́нка — найме́ншы цэ́лы лік
4) вайско́вая ча́стка; полк палка́m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
чало́, ‑а; мн. чолы, ‑аў; н.
1.Уст. і паэт. Лоб. Потым.. [Майка] ўзняла гатовую дыядэму і павязала яе вакол галавы. У змроку над яе чалом успыхнуў німб з зеленаватых халодных зорак.Караткевіч.Ім [рыбакам] навальніца, што ў моры спаткала, хваль ручнікамі чало ўцірала.Вялюгін.// Пра твар. І раптам — што за штука? — У дзеда спахмурнела ўраз чало.Корбан.Абвёў рукой наўкола луг шырозны. І мне чало касца, дзе лёг загар, Здавалася як вылітае з бронзы.Ляпёшкін.
•••
Біць чаломгл. біць.
На чалезкім-чым,каго-чаго — пад кіраўніцтвам каго‑, чаго‑н.
Стаць на чале ўладыгл. стаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
sztuka
I sztuk|a
ж.штука;
~a płótna — штука палатна;
kilka sztuka jabłek — некалькі штук яблыкаў;
płacić od ~i — плаціць паштучна
IIж.
1. мастацтва;
~i plastyczne — выяўленчае мастацтва;
~a ludowa — народнае мастацтва;
~i walki — баявыя мастацтвы;
~a użytkowa (stosowana) — прыкладное мастацтва;
2. майстэрства;
~a wojenna — ваеннае майстэрства;
3. песа;
~a w trzech aktach — песа ў трох дзеях;
4.штука; фокус;
~a mięsa — кул.. варанае мяса;
do trzech razy ~a разм. бог троіцу любіць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
БЕ́ДНЫ Дзям’ян
(сапр. Прыдвораў Яфім Аляксеевіч; 13.4.1883, в. Губаўка Кіраваградскай вобл., Украіна — 25.5.1945),
рускі паэт. Вучыўся ў Пецярбургскім ун-це (1904—08). Першы зб. «Байкі» (1913). Вершы, песні, байкі, вершаваныя аповесці і фельетоны ў зб. «Дзіва дзіўнае і іншыя казкі» (1916), «Кожны Ерамей пра сябе разумей», «Праўда і няпраўда» (абодва 1917) і інш. Аўтар героіка-сатыр. эпапеі «Пра зямлю, пра волю, пра рабочую долю» (1917), паэм «Запаветная зямля» (1920), «Галоўная вуліца» (1922). У грамадз. вайну папулярныя былі яго песні («Праводзіны»), сатыр. творы («Маніфест барона фон Урангеля»), жартоўныя вершы («Танька-Ванька»). У 1920 некаторыя творы ўпершыню надрукаваны ў бел.газ. «Звязда» («Нашым братам — польскім сялянам», «Вялікая штука — навука», «Пан Кміта» і інш.). Творчасць Беднага блізкая да фальклору, многія радкі з вершаў сталі прыказкамі. На бел. мову творы Беднага перакладалі А.Александровіч, А.Дзяркач, А.Астрэйка, Ю.Свірка, Э.Валасевіч і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
худо́жествоср.
1.(искусство) уст. маста́цтва, -ва ср.;
2.(искусность) уст. майстэ́рства, -ва ср.;
3.(проделка) разг. вы́брык, -ка м., мн. шту́кі, род. штук, ед.шту́ка, -кі ж.;
э́то всё его́ худо́жества гэ́та ўсё яго́ вы́брыкі (шту́кі);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ка́верзня ’бесталковы, хлуслівы’, накаверзнічаць ’схлусіць’ засведчаны ў Барысаўскім р‑не (Жакава, Совещание по ОЛА, 1975, 199). Укр.каверза ’хітрыкі, штука’, каверзник не выглядае як народнае, аднак Грынчэнка з паметай «Лебед. у.» прыводзіць слова каверзякати ’верзці лухту’. Рус.каверза вядома ў літар. мове (з 1641) і ў гаворках: пск., асташ., цвяр.каверза ’пра чалавека, які прыносіць іншым непрыемнасці’, перм., алан., арх. ’пляткар, пляткарка’, валаг. ’штукар’, алан. ’назола’, смален.кавирзу сплесть ’схлусіць, сказаць плётку, узвесці паклёп’. Усх.-слав. утварэнне ад коверзати ’плесці’, гл. кавярзаць. Семантыка празрыстая, параўн. рус.сплетня, польск.plotki. Бел.каверзь ’лухта’ можна параўнаць з рус.пск., асташ., цвяр.каверзь ’дрэнь, брыдота’ (параўн. адзначанае на той жа тэрыторыі каверзяниться ’пэцкацца’), ’пра пустога, нікчэмнага чалавека’; бел.каверзня ’пра бесталковае, хлуслівае’ з рус.пск., асташ., цвяр.каверзня ’неверагоднае, або такое, якое не заслугоўвае даверу, апавяданне’. Гл. кавярзень.