лексікагра́фія, ‑і, ж.

Тэорыя і практыка складання слоўнікаў. Лексікаграфія займаецца вывучэннем і сістэматызацыяй усяго слоўнікавага складу мовы. Юргелевіч.

[Ад грэч. lexikos — слоўнікавы і graphō — пішу.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

язы́члівы, ‑ая, ‑ае.

Абл. Языкаты (у 1 знач.). Язычлівыя перасудніцы-мяшчанкі паспелі набрахаць усяго-ўсякага цэлыя каробкі. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ты́лькнуць (ты́лькнуты) ‘выканаць малую частку належнай работы’ (драг., З нар. сл.). Аднакратны дзеяслоў ад мясцовага ты́лькі ‘толькі’ (Клундук), параўн. ст.-бел. тылко, тылько ‘не больш як, усяго’ (ГСБМ). Гл. наступнае слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

во́друб Зямля ў адным участку (усяго пасёлка, аднаго гаспадара); хутар (БРС).

□ пас. Водруб каля в. Зімніца Слаўг.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

на́валач, -ы, ж. (разм.).

1. Хмары, туман, смуга.

Не паспела распагодзіцца, і зноў пайшла н.

2. Той, хто прыйшоў, з’явіўся аднекуль; не тутэйшы (груб.).

Н. з усяго свету.

3. зб. Зброд, варожыя людзі (пагард.).

Фашысцкая н.

4. перан. Тое, што і напасць.

Што ж гэта за н. такая!

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

раскашава́цца, -шу́юся, -шу́ешся, -шу́ецца; -шу́йся; незак. (разм.).

1. Жыць у раскошы, мець усяго ў дастатку.

2. і (рэдка) зак. Жыць (пачаць жыць) або размяшчацца (размясціцца) дзе-н. вельмі свабодна, на вялікай плошчы.

Раскашуецца адна ў такой вялікай кватэры.

3. перан. Буйна расці на прыволлі.

Раскашуецца пад плотам крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

стры́жань, -жня, мн. -жні, -жняў, м.

1. Прадмет прадаўгаватай формы, які звычайна з’яўляецца воссю або асновай чаго-н.

Пластмасавы с.

С. шарыкавай ручкі (напоўнены чарнільнай пастай).

2. перан., чаго. Асноўная, галоўная частка чаго-н.

С. усяго рамана — тэма народнай вайны.

|| прым. стрыжнёвы, -ая, -ае.

Стрыжнёвы громаадвод (заземлены металічны стрыжань).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

лу́чший

1. сравнит. ст. ле́пшы;

2. превосх. ст. найле́пшы;

лу́чший из всех ле́пшы за ўсіх, найле́пшы;

◊

в лу́чшем слу́чае у ле́пшым вы́падку (ра́зе);

за неиме́нием лу́чшего не ма́ючы ле́пшага;

всего́ лу́чшего! усяго́ до́брага!, усяго́ найле́пшага!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Дапе́ра ’цяпер’, (Шатал.). Ужо ў ст.-бел. помніках доперо ’толькі, усяго’ (XVI ст.). Як і ўкр. допі́ро, допі́ру, запазычанне з польск. dopiero (аб якім Слаўскі, 1, 156). Гл. Булыка, Запазыч., 100; Слаўскі, там жа.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

павучы́ны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і павуковы. Нічыпар бярэ мятлу, з усяго маху б’е па карункавых узорах павучынага рукадзелля. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)