ДЗІ́ДА,
старажытная колючая зброя; род лёгкага кап’я або пікі з металічным наканечнікам, насаджаным на доўгае цаўё. Падобную паляўнічую прыладу наз. таксама дзідка, рагаціна.
т. 6, с. 112
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
літарату́ра ж., в разн. знач. литерату́ра;
старажы́тная л. — дре́вняя литерату́ра;
л. па да́дзенаму прадме́ту — литерату́ра по да́нному предме́ту;
маста́цкая л. — худо́жественная литерату́ра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лічба́н ’старажытная бронзавая манета; якая ўжываецца цяпер у прывесках на каралях’ (Нас.). Да лічма́н 1 (гл.). Назіраецца другаснае збліжэнне да слова лі́чба (Слаўскі, 4, 243).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГЕЛЬВЕ́ЦЫЯ
(лац. Helvetia),
старажытная назва паўн.-зах. часткі сучаснай Швейцарыі. Як сінонім Швейцарыі ўжывалася ў 16 ст., потым у 18 ст. (стварэнне Гельветычнай рэспублікі 1798—1803).
т. 5, с. 143
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЯРШО́К,
старажытная мера (адзінка) даўжыні. Вяршком карысталіся на Беларусі і ў Расіі да ўвядзення метрычнай сістэмы мер. 1 вяршок = 1/16 аршына = 1,75 цалі = 0,04445 м.
т. 4, с. 398
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Greek1 [gri:k] n.
1. грэк; грача́нка;
the Greeks грэ́кі
2. грэ́чаская мо́ва;
Ancient/Modern Greek старажы́тная/суча́сная грэ́чаская мо́ва
♦
it’s (all) Greek to mе infml ≅ гэ́та (ўсё) для мяне́ кіта́йская гра́мата
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
АЛЬБІЁН
(кельцкае Albion),
старажытная назва Брытанскіх астравоў (без Ірландыі). Упершыню ўпамінаецца ў творах стараж.-грэч. пісьменнікаў 6 ст. да н.э. Ужываецца і цяпер як сінонім назвы Англіі.
т. 1, с. 273
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
а́мфара
(лац. amphora, ад гр. amphoreus)
старажытная гліняная пасудзіна з дзвюма ручкамі і вузкім горлам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
заве́т, ‑у, М ‑веце, м.
Тое, што і запавет. Па планеце пройдзем бурай, Марксаў помнячы завет, — Свет стары ўшчэнт разбурым І збудуем новы свет. Крапіва. Гады ішлі, з гадамі мы раслі, Выконваючы Леніна заветы. Кляшторны.
•••
Новы завет — хрысціянскія кнігі бібліі.
Стары завет — старажытная, дахрысціянская частка бібліі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Падзе́я ’здарэнне, выпадак’ (ТСБМ, Гарэц., Яруш.). Укр. поді́я ’тс’. Ад *падзеяц(ца) < дзеяць < прасл. dě(ja)ti (гл. дзець) з суф. ‑ej‑a; старажытная мадэль (параўн. SP, 1, 59 і наст.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)