бу́хты-бара́хты / с бу́хты-бара́хты прост. ні з сяго́ ні з таго́, ні се́ла ні па́ла, (вдруг) ра́птам.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
алты́н м., ист. алты́н;
◊ не было́ ні гро́ша, ды ра́птам а. — не́ было ни гроша́ и вдруг алты́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Арэ́птам ’раптоўна, нахабна, нястрымна’ (Янк. Мат.). Магчыма, у выніку кантамінацыі раптам з рус. рети́вый ці літ. répti ’хапаць’ або ў выніку нерэгулярных фанетычных змен. Пачатковае а‑ пратэтычнае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
накі́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься; зак.
1. на каго (што). Кінуўшыся, напасці на каго-н.
Ваўкі накінуліся на авечак.
2. на каго (што). Пачаць раптам папракаць, лаяць каго-н.
Н. на чалавека з лаянкай.
3. на што. Пачаць з азартам, прагнасцю што-н. рабіць.
Н. на ежу.
|| незак. накіда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і накі́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
зарагата́ць, ‑гачу, ‑гочаш, ‑гоча; зак.
Пачаць рагатаць. // Азвацца рогатам; прарагатаць. Ён уголас зарагатаў, пасля раптам стрымаўся. Гартны. — Ха — ха — ха! — Зарагатала раптам Надзя, потым кінулася на ложак. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
overnight1 [ˈəʊvənaɪt] adj.
1. начны́;
an overnight journey начно́е падаро́жжа
2. які́ адбываецца ра́птам/нечака́на; вокамгне́нны;
The book was an overnight success. Кніга мела нечаканы поспех.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
overnight2 [ˌəʊvəˈnaɪt] adv.
1. на ноч; за ноч; уначы́;
stay overnight начава́ць
2. infml ра́птам, ура́з; нечака́на, неспадзява́на;
He beca me famous overnight. Ён прачнуўся славутым.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Ра́зам, ра́зо́м ’сумесна, адначасова’ (ТСБМ, Мал., Касп., Яруш., Шпіл.; воран., брасл., ігн., смарг., лід., пруж., беласт., Сл. ПЗБ; Бяльк.), ’то’ (Юрч. СНЛ), рус. дыял. ра́зом ’адным разам’, ’раптам, імгненна’. Вытворнае ад раз (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ізне́цількі ’раптам, нечакана, знянацку’ (Бяльк.), зьне́ціўка, зьняце́йку ’тс’ (Бяльк.). Рус. смал. зне́цильку ’тс’. Мяркулава (Этимология, 1977, 88–92) звязвае са ст.-рус. нецевенье, нецевелье ’прытомнасць’ (< прасл. *nečevenьje, *nečevelь), якое захавалася ў пск., смал. і калуж. гаворках. Сюды ж бел. зьнячы́вілі ’несвядома; кулём, стрымгалоў’ (Байк. і Некр., Бяльк.), знечи́вили (Нас.), знячэ́ўку ’знянацку, нечакана; выпадкова, мімаволі’ (ТСБМ), смал. знечи́виле ’несвядома, неабдумана’, укр. знече́вʼя ’нечакана, знянацку’ (Грынч.), да якіх Мяркулава прыцягвае бел. дыял. чо́віць рупіцца, дбаць’. Семантычная трансфармацыя ’непрытомнасць’ → ’раптам, нечакана’ праз ступень ’несвядома’, якую адлюстроўвае бел. зьнячы́вілі. Аднак Мяркулава не ўлічвае існаванне форм з ‑т‑; зах.-рус. зне́тику, зне́тики ’знянацку, раптам, нечакана’, укр. зне́телькі ’тс’ (Грынч.). Ці не сюды рус. пск., цвяр. изне́тить ’знішчыць, звесці; прамантачыць’, пск., цвяр., арханг., паўн.-дзвін. изне́титься ’разбурыцца; знікнуць; знішчыцца’, пск., цвяр., зах.-бранск. зне́титься ’збяднець, згалець; знікнуць’, вяц. изне́товать ’страціць, зрасходаваць; звесці’, маск. из‑не́ту ’без прычыны’, якія паказваюць на магчымую сувязь са ст.-рус. нетъ?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
síchten
I
vt caртава́ць, прасе́йваць; наво́дзіць пара́дак (у чым-н.)
II
vt ра́птам уба́чыць, угле́дзець
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)