АДА́МАЎ Аркадзь Рыгоравіч

(н. 13.7.1920, Масква),

рус. пісьменнік. Скончыў Маскоўскі ун-т (1948). Аўтар кніг, прысвечаных рус. даследчыкам, падарожнікам-першаадкрывальнікам. З сярэдзіны 1950-х г. працуе ў дэтэктыўна-прыгодніцкім жанры: аповесці «Справа «стракатых» (1956), «Зграя» (1966), «...З многімі невядомымі» (1967—68), «Вячэрні круг» (1982), раманы «Злым ветрам» (1973) і «Пятля» (1975).

т. 1, с. 91

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ля́мка

(рус. лямка, ад фін. lämsä = пятля, повад, аркан)

шырокі рэмень са скуры ці моцнай тканіны, які перакідваецца цераз плячо пры перацягванні, пераносцы грузу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Во́чка ’дзірка, адтуліна’; ’ячэя ў сетцы’; ’значок на ігральнай карце’ (БРС); ’дзірка ў калодзе-вуллі для ўваходу пчол’ (Сержп. Борт., 21); ’пятля ў вязанні’ (Шат.); ’пятля ў нітах, у якую кідаюць нітку асновы’ (Шатал.). Памянш. да вока (гл.). Сюды ж, відавочна, і вочка ’газоўка’ (Мат. Гом.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Га́пка1, апе́лькапятля для кручка’ (Жд. 1), га́пкапятля ў адзенні’ (Сцяц. Словаўтв.), га́пка, гапе́лечка, гапе́лькапятля’ (Шатал.), га́пачка ’самаробны гузік; пятля’ (Сцяшк. МГ). Падрабязны агляд форм гл. Сцяц. Нар. лекс., 125. Сцяцко (там жа) лічыць, што бел. форма га́пка ўзята з польск. haptka ’тс’ (гэта з’яўляецца дыялектнай формай польск. haftka < ням.; аб этымалогіі гл. Слаўскі, 1, 390). Гэта магчыма, але можна лічыць зыходным і польск. haftka; на бел. глебе замена ф > п, што звычайнае ў слав. мовах. Параўн. га́птка, га́фтка.

Га́пка2 ’свіны страўнік’ (Шатал.). Няясна. Магчыма, ад уласнага жаночага імя Гапка (ад уласных імён нярэдка ўтвараюцца назвы розных прадметаў, у прыватнасці назвы часцей цела). Параўн. укр. дыял. га́пка ’задняя частка цела, podex’ (Грынч.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Піту́ля, піту́лька ’лямпа-каганец’ (мазыр., Мат. Гом.; ТС). Магчыма, з польск. pilula, ’pudendum muliebre’ ці з пятля (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

eyelet

[ˈaɪlət]

n.

1) ву́шка n.; пятля́, пяце́лька f. (для гу́зікаў); дзі́рка f. (для шнуро́вак)

2) во́чка n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

пятлі́ца ж.

1. (пятля) Knpfloch n -(e)s, -löcher;

2. вайск. (нашыўка) Ltze f -, -n; Krgenlitze f Krgenspiegel m -s, - (на каўняры)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Вяша́кпятля на адзенні для вешання’ (Жд., КСТ); ’насценная вешалка’ (Жд., 2, КСТ, Сцяц.), вешак, вешакі ’прыстасаванне для сушкі’ (КСТ), вэшак ’жэрдка ў лазні, на якую вешаюць бялізну’ (лун., Шатал.). Улічваючы суфіксацыю і зону распаўсюджання слова, можна з упэўненасцю меркаваць, што гэта запазычанне з польскай мовы. Параўн. польск. wieszak ’вешалка, пятля на адзенні для вешання і да т. п.’, в.-луж. wěšak ’вешалка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

stryczek

м.

1. вяроўка з пятлёю (на шыбеніцы);

zarobić na stryczek — заслужыць пятлю (шыбеніцу);

2. перан. вяроўка, пятля, шыбеніца;

czeka go stryczek — яго чакае пятля (вяроўка, шыбеніца); шыбеніца па ім плача

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Патэ́лька, пітэлька ’прарэшак’ (трак., шальч., Сл. ПЗБ; жабін., стол., Сл. Брэс.). Да пятля (гл.). Аб другасным ацвярдзенні п (губных) гл. Карскі, 1, 326.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)