ка́рак, -рка, мн. -ркі, -ркаў, м. (разм.) Задняя частка шыі ў жывёлы і чалавека.
◊
Браць (узяць) за карак — прыцягнуць да адказнасці.
Гнаць у карак — прымушаць хутка рабіць што-н., падганяць.
Сядзець на карку — быць на ўтрыманні ў каго-н., жыць на чые-н. сродкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
цясні́ць, -ню́, -ні́ш, -ні́ць; -ні́м; цесніце́, -ня́ць; незак., каго-што.
1. Прымушаць адступіць; адцясняць.
Ц. варожыя флангі.
2. Абмяжоўваць каго-н. у прасторы, плошчы.
Не буду я вас ц., паеду да сына.
3. Сціскаць, спіраць (грудзі, дыханне і пад.).
Яна адчувала, як ёй цясніла дыханне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
niewolić
незак.
1. прымушаць; няволіць;
2. кніжн. занявольваць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
coerce
[koʊˈɜ:rs]
v.t.
змуша́ць, прымуша́ць
to coerce into agreement — прыму́сіць пагадзі́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
На́гліць ’нахабна хлусіць’ (Бяльк.), ’прымушаць’ (Нас.). Відаць, ад наглы (гл.) са значэннем ’нахабны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сі́ліць ‘прымушаць’ (Нас., Кас.), ‘адольваць, натужвацца’ (Сцяшк. Сл.), сі́ліцца ‘тужыцца, напружвацца’ (Сл. ПЗБ), сюды ж сі́лець ‘дужаць’ (Ян.), ст.-бел. силити ‘прымушаць’: питье жь закону не силѧть (Альтбаўэр). Вытворнае ад сі́ла (гл.), параўн. сілава́ць ‘сілком прымушаць рабіць’ (Ласт., Ян., ТС).
Сілі́ць 1 ‘падмацоўваць сілы ежай’, сілі́цца ‘падмацоўвацца ежай’ (Нас., Шымк. Собр.). Да сі́ла (гл.).
Сілі́ць 2 ‘душыць’, сі́ліцца ‘душыцца’, ‘вешацца’ (ТС). Да сіло́ ‘пятля’ (гл.), параўн. укр. сили́ти ‘завязваць вузлом’; развіццё семантыкі таксама пад уплывам сіла (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
induce [ɪnˈdju:s] v.
1. fml прымуша́ць
2. med. стымулява́ць (роды)
3. заахво́чваць; схіля́ць; уплыва́ць, перако́нваць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
silence2 [ˈsaɪləns] v.
1. прымуша́ць замо́ўкнуць, супако́йваць
2. заглуша́ць;
silence a noise заглуша́ць шум
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Насціга́ць ’даганяць; прымушаць, дабівацца’ (Юрч. Фраз. 1), ’даганяць, наганяць’ (ТС), насці́гнуць ’дагнаць’ (брасл., Сл. ПЗБ). Гл. сцігаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыну́ка́ць, ’прымушаць, патрабаваць’ (Нас., Ласт., Байк. і Некр., ТСБМ), пріну́кыць ’тс’ (Бяльк.). Сюды ж вытворныя назоўнікі прыну́ка ’прымус, прымушэнне’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Ласт., Байк. і Некр., Др.-Падб., Янк. БП), пріну́ка ’тс’ (Бяльк.). Прэфіксальнае ўтварэнне ад ну́ка́ць (у ЭСБМ адсутнічае), параўн. панука́ць (гл.), якое, верагодна, праз ну́ка́ць, адносяць да ўзмацняльнай часціцы ну (гл.). Больш абгрунтаванай падаецца версія аб праславянскім характары адносін *nukati (sę) і *nu (ЭССЯ, 26, 30–32; 43–44). Прэфіксальныя ўтварэнні ўсходне-славянскага характару, параўн. рус. зах. принука́ть ’прымушаць’, укр. прину́кувати ’прымушаць, вымушаць’. Польск. przynukać, przynuka, верагодна, усходнеславянскія запазычанні (Брукнер, 352).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)