капюшо́н, ‑а, м.
Адкідны галаўны ўбор, прымацаваны ззаду да каўняра верхняй адзежыны. Плашч з капюшонам. □ Іван Васільевіч адкінуў капюшон, зняў шапку, каб выцерці пот. Шамякін.
[Фр. capuchon.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ксці́цца, кшчуся, ксцішся, ксціцца; незак.
Разм. Хрысціцца. Час ад часу кухар шаптаў «Вочча наш», ксціўся-маліўся, абціраў пот і маўкліва, старанна смажыў, перчыў, паліваў... Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трыёль, ‑і, ж.
Трохдольная рытмічна я музычная фігура ў музыцы двухдольнага размеру; група з трох рытмічна аднолькавых пот, роўных па працягласці дзвюм нотам таго ж напісання.
[Ням. Triole.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
увагна́ць, уганю́, уго́ніш, уго́ніць; увагна́ў, -на́ла; угані́; увагна́ны; зак.
1. каго (што) у што. Загнаць унутр.
У. жывёлу ў хлеў.
2. што ў што. З сілай убіць, уткнуць.
У. рыдлёўку ў зямлю.
3. перан., каго (што) у што. Давесці да якога-н. стану (звычайна непрыемнага).
У. у пот.
У. у чырвань.
У. у расходы.
|| незак. уганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
патлі́васць, ‑і, ж.
Уласцівасць патлівага. Патлівасць рук. □ Кірыла адчуў, што ўдарыла ў пот. Пацяклі раўчакі за каўнер, залівала вочы. Ніколі не было ў яго такой патлівасці. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Туск ‘выпат, пот’ (пін., Нар. лекс.), ‘пот, вільгаць’: гарачка, аж туск з его іде (Альп.). Няясна. Найбольш блізкім фармальна і семантычна з’яўляецца серб.-харв. ту̀ска ‘вытапкі, выжаркі’, якое Скок (3, 507) выводзіць з trȕska ‘шлак, нагар’, параўн. таксама рус. бранск. туска́ ‘невялікая, малая колькасць’ (СРНГ). Далёкія семантычна рус. дыял. туск ‘змрок, бяльмо’ < прасл. *tǫskъ (Страхаў, Palaeoslavica, 22, 1, 224), ту́ски ‘вочы’, як здаецца, з’яўляюцца выпадковымі супадзеннямі. Гл. таксама рус. туск ‘туман, цемната’, гл. Фасмер, 4, 126 (з няпэўнай этымалогіяй).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перажагна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Уст. Перахрысціцца (у 1 знач.). Чалавек перажагнаўся на далёкія .. вежы з крыжамі, павольна абцёр рукавом з ілба пот і ўзяўся за работу. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намо́ршчыцца, ‑шчуся, ‑шчышся, ‑шчыцца; зак.
1. Наморшчыць твар; зморшчыцца. Дзям’ян міжволі наморшчыўся, на лбе выступіў пот. Лупсякоў.
2. Пакрыцца маршчынамі. Галя стала суроваю, лоб наморшчыўся, вочы злосна прыжмурыліся. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пе́рчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак., што.
Пасылаць што‑н. перцам, сыпаць у што‑н. перац. Час ад часу кухар.. маліўся, абціраў пот і маўкліва, старанна смажыў, перчыў, паліваў... Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упа́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.
1. Парачы, згатаваць, давесці да патрэбнага стану. Упарыць рэпу.
2. Увагнаць у пот цяжкай, напружанай працай; стаміць. // Узмыліць. Упарыць каня хуткай яздой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)