усхапі́цца, -хаплю́ся, -хо́пішся, -хо́піцца; зак.

1. Хуткім рухам падняцца з месца.

У. з крэсла.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Хутка і нечакана пачацца.

Пасля адлігі ўсхапіўся мароз.

Усхапілася полымя.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Нечакана ўтварыцца, з’явіцца (пра мазалі, прышчы і пад.).

Усхапіліся крывавыя мазалі.

|| незак. усхо́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ліза́ць, ліжу́, лі́жаш, лі́жа; ліжы́; лі́заны; незак., каго-што.

1. Праводзіць языком па чым-н.

Л. талерку.

2. Падбіраючы языком есці, піць.

Кот лізаў разлітае на стале малако.

3. перан. Дакранацца, пакрываць, абдаваць сабой (пра хвалі, полымя і пад.).

Хвалі ліжуць пясок.

|| аднакр. лізну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. ліза́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

brightness

[ˈbraɪtnəs]

n.

1) я́снасьць, я́ркасьць f.; жы́васьць (ко́лераў), зы́ркасьць f. (по́лымя)

2) ке́млівасьць, здо́льнасьць f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Ляге́нне ’вантробы’ (Мсцісл., Полымя, 1987, 7). Да лёгкі, лёганёўе (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пло́мень, томяць ’полымя’ (Нас.; смарг., ЛА, 4). Яшчэ ст.-бел. пламень, пломянь, якія са ст.-польск. płomień (Булыка, Лекс. запазыч.; Мацкевіч, Сл. ПЗБ, 4, 14), якое з прасл. *polтуу Р.скл. роітепе (< позняе і.-е. *pol‑men) > бел. полымя (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вулканіза́цыя

(фр. vulcanisation, ад лац. vulcanus = агонь, полымя)

апрацоўка каўчуку серай пры павышанай тэмпературы для атрымання гумы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

прыга́снуць, ‑не; зак.

Разм. Паслабець, зменшыцца (пра полымя, святло і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Пла́ме ’полымя, агонь’ (Нас.), плетё ’тс’ (карэліц., Шатал.), пламя ’тс’ (ЛА, 4); рус. дыял. плете ’тс’. З ц.-слав. пламя ’тс’, бел. народная форма — полымя (гл.). Аб мене ’а > ’е гл. Карскі, 1, 104– 111. Сюды ж плеш ем ’агнём’, ’ярка’, ’гнеўна, люта, раз’юшанай (Нас.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Неўвіру́тны ’несусветны’ (Макарэвіч, Полымя, 1980, 8), ’няўлоўны, хітры, ло, ўкі’ (Яўс.). Гл. невірутны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Паламя́нка ’спечаная булка’ (Сл. Брэс.), палымянка ’блін’ (Мат. Гом.). Да полымя. Параўн. падпалонік.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)