◎ Паламя́нка ’спечаная булка’ (Сл. Брэс.), палымянка ’блін’ (Мат. Гом.). Да полымя. Параўн. падпалонік.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вулкані́зм

(ад лац. vulcanus = агонь, полымя)

сукупнасць працэсаў і з’яў, звязаных з утварэннем і дзейнасцю вулканаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

flicker

[ˈflɪkər]

1.

v.i.

1) мігце́ць; міга́ць, мігаце́ць (пра зо́ркі, слабо́е по́лымя)

2) лапата́ць, біць кры́ламі (пра пту́шку)

2.

n.

1) мігатлі́вае, трапятко́е сьвятло́ або́ по́лымя

2) про́бліск -у m., і́скра f. (надзе́і, ра́дасьці)

3) мірга́ньне n. (ве́йкамі, вачы́ма)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

áufschüren

vt

1) мяша́ць (дровы, якія гараць); раздзіма́ць (полымя)

2) разно́сіць (плёткі)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Flamma fumo est proxima (Plautus)

Полымя ‒ бліжэйшае дыму (г. зн. дзе дым, там і полымя).

Огонь ‒ ближайший дыму (т. е. где дым, там и огонь).

бел. Дыму без агню не бывае. Дзе дым, там і агонь. Дзе вярба, там вада.

рус. Дыму без огня не бывает. Без ветра камыш не качается. Без тучи дождя не бывает. Огонь без дыму не живёт. Толчея без шуму не ходит.

фр. Il n’est jamais feu sans fumée (Нет дыма без огня).

англ. There is no smoke without fire (Нет дыма без огня).

нем. Wo Rauch ist, da ist auch Feuer (Где дым, там и огонь).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

патле́ць

1. völlig verwésen, vermódern vi (s), verfállen vi (s);

2. (пэўны час гарэць без полымя) éinige Zeit glímmen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

папе́рчына, ‑ы, ж.

Разм. Памянш.-зніж. да папера. Дырэктар распісаўся на паперчыне. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ignite

[ɪgˈnaɪt]

1.

v.t.

1) запа́льваць

2) распа́льваць, награва́ць да чы́рвані

2.

v.i.

запа́львацца, загара́цца, успалы́хваць (пра по́лымя)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

шуга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Гарэць яркім полымем, палаць; вырывацца адкуль-н. (пра полымя і пад.); палымнець.

Шугаў пажар.

Шугае агонь. 3 акон шугала полымя.

Над лесам шугае зарыва.

2. перан. Праяўляцца, праходзіць бурна, імкліва.

На дварэ шугала вясна.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прыліваць да твару (пра кроў).

Кроў шугае ў твар.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Парывіста дзьмуць, урывацца куды-н. (пра дым, пару і пад.).

Цяпло шугае ў твар.

5. каго-што. Падкідаць на руках, гайдаць, гушкаць.

Ш. імянінніка.

6. Рэзка падымацца ўгору, узлятаць.

Птушкі шугаюць угару.

Велічныя сосны шугаюць у неба (перан.: высяцца).

7. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Добра расці, буяць.

Шугае расліннасць.

|| аднакр. шугану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. шуга́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

кні́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.

1. гл. кніга.

2. У складзе назвы некаторых дакументаў у выглядзе сшытых разам лісткоў з тэкстам і месцам для афіцыйных запісаў.

Працоўная к.

3. Асобны нумар тоўстага часопіса.

Сакавіцкая к. часопіса «Полымя».

4. Адзін з чатырох аддзелаў страўніка жвачных жывёл, слізістая абалонка якога ўтварае складкі, падобныя на лісты паўразгорнутай кнігі (спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)