nierówny

1. няроўны;

nierówny plac — няроўны пляц;

2. неаднолькавы; няроўны;

nierówny poziom — неаднолькавы ўзровень;

nierówny charakter перан. няроўны (зменлівы) характар

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Плошча ’вялікая незабудаваная тэрыторыя ў горадзе ці вёсцы’, ’месца, памяшканне, прызначаныя для якой-н. мэты’ (ТСБМ; Гарэц.; Др.-Падб.; Бяльк.; пух., Сл. ПЗБ). Укр. площа, площи́на ’плоскасць, раўніна’, ’плошча’, ’паляна’, рус. алан. площа, площи́ца ’плошча’, ’пляцоўка каля дома, на двары’; славен. plȍsk, plóska ’паверхня’, ’раўніна’, ’поле’, plọ́šča ’пліта, дошка’, ’плітка’. Да прасл. *plosk‑ja, больш падрабязна гл. плоскі; у літаратурнай мове пашырылася за кошт лексемы пляц у значэнні ’роўнае незабудаванае месца ў горадзе’ пад уплывам рус. площадь ’тс’ (Германовіч, Аб некат. асабл., 13).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

База́р 1 ’рынак, базар’ (БРС, Бяльк.). Рус. база́р, укр. база́р. Запазычанне з цюрк. моў (з цюрк. дыял. bazar, параўн. тур. і г. д. pazar < перс. bāzār). Гл. Праабражэнскі, 1, 12; Локач, 23; Фасмер, 1, 106. Параўн. таксама Шанскі, 1, Б, 10, дзе ўказваецца на тат. мову як на крыніцу запазычання.

База́р 2 ’плошча, пляц’ (Яшкін, Лысенка, ССП). Таго ж паходжання, што і база́р 1 (гл.). Семантычны зрух такі ж, як і ў рус. дыял. база́р ’вуліца’. У правінцыі базары раней заўсёды былі і цэнтрам «грамадскага» жыцця.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

выхо́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак.

1. Незак. да выйсці (у 1–5, 7, 8 і 10 знач.).

2. Быць накіраваным у які‑н. бок. Вокны малога пакоя выходзілі на кірмашовы пляц. Чорны.

3. з чаго. Грунтавацца на чым‑н. Выходзіць з меркавання.

4. у знач. пабочн. Значыць, як вынікае. Але ж, выходзіць, пра .. [схованкі] ведаў і нехта трэці. Якімовіч. — Муруеш, выходзіць? — хмура перапытваў.. [брыгадзір]. — Ну, то муруй, муруй... Вышынскі.

•••

З галавы (з памяці, з думак) не выходзіць — пастаянна думаць пра што‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наперарэ́з,

1. прысл. Перасякаючы чын‑н. шлях, напрамак руху каго‑, чаго‑н. Славік завыў ад шаленства і не падхапіўся, а папоўз да стрэльбы. Тарас кінуўся наперарэз. Шамякін. // Перасякаючы што‑н. Забегалі вочы ў Тамаша, ён наперарэз цераз пляц хутка пайшоў, каб паглядзець кароў. Гурскі.

2. прыназ. з Д. Спалучэнне з прыназ. «наперарэз» выражае прасторавыя адносіны: ужываецца пры назве асобы ці прадмета, шлях якіх хто‑, што‑н. перасякае. Бегчы наперарэз машыне. □ Аўгіня пускаецца на хітрасць: яна крута верне свой човен наперарэз Мартынаваму чоўну. Колас. [Клямт] раптам кінуўся ў поле, стараючыся дапасці да кустоў, але заўважыў, што справа наперарэз яму бягуць два байцы. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шано́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Дастойны павагі, паважаны. — Вы не знойдзеце нідзе Працы больш шаноўнае. Дзе ні вуліца, ні пляц, Як паглядзіш — мой палац. Астрэйка. // Які выклікае павагу. Шаноўныя гады. □ Народ наш старасць паважае. Заўжды схіляецца перад сівой Шаноўнай галавой. Корбан.

2. (звычайна ў звароце). Вельмі паважаны. Вы памыліліся, шаноўны грамадзянін, Вы па старому адрасу, а там мяне няма. А. Александровіч. / у іран. ужыв. [Вольга:] — Дарэчы, я ніяк не вызначу, якой масці наш шаноўны кватарант? Новікаў. / у знач. наз. шано́ўны, ‑ага, м.; шано́ўная, ‑ай, ж. Крык разбудзіў нечакана: — Гэй, уставайце, шаноўныя! Куляшоў. — Дык вось, шаноўны, — зноў пачаў Шарон (Даўней блізкіх шаноўнымі зваў ён). Танк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пло́щадь ж.

1. в разн. знач. пло́шча, -шчы ж.;

пло́щадь геометри́ческой фигу́ры пло́шча геаметры́чнай фігу́ры;

жила́я пло́щадь жыла́я пло́шча;

поле́зная пло́щадь кары́сная пло́шча;

лесна́я пло́щадь лясна́я пло́шча;

2. (в городе, селе) пло́шча, -чы ж.; пля́ц, род. пля́ца м.;

Кра́сная пло́щадь Кра́сная пло́шча.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

square​1 [skweə] n.

1. квадра́т;

a solid square куб;

bring a number to a square math. узво́дзіць у квадра́т;

The square of three is nine. Тры ў квадраце роўна дзевяці.

2. пло́шча, пляц;

Trafalgar Square Трафальга́рская пло́шча

3. навуго́льнік (для чарчэння)

4. infml, derog. мешчані́н, рэтрагра́д

♦

be on the square infml паво́дзіць сябе́ сумле́нна;

break squares паруша́ць прыня́ты пара́дак;

out of square ко́са; няпра́вільна

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Platz

m -es, Plätze

1) ме́сца

2) пло́шча, пляц

~ máchen — саступа́ць ме́сца

néhmen Sie ~! — сяда́йце!

auf die Plätze! — на старт!

~ gemácht!, ~ da! — адхіні́ся!, набо́к!

den érsten ~ belégen — спарт. заня́ць пе́ршае ме́сца

3) ме́сца, паса́да

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

rynek, ~ku

ryn|ek

м.

1. рынак, рыначны пляц, базар, базарны пляц;

2. эк. рынак;

~ek światowy — сусветны рынак;

~ek dewizowy — валютны рынак;

~ek krajowy — унутраны рынак;

~ek papierów wartościowych — рынак каштоўных папер;

~ek pracy — рынак працы;

~ek światowy — сусветны рынак;

~ek wewnętrzny — унутраны рынак;

~ek wolnokonkurencyjny — рынак свабоднай канкурэнцыі;

~ek zagraniczny — знешні (замежны) рынак;

~ek zbytu — рынак збыту;

~ek zrównoważony — збалансаваны рынак;

czarny ~ek — чорны рынак;

3. кірмаш, базар

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)