stump1 [stʌmp] n.
1. пень, абру́бак; пянёк (зуба); недаку́рак, аку́рак
2. імправізава́ная трыбу́на;
be on the stump ве́сці агіта́цыю
3. joc. нага́;
stir one’s stumps спяша́цца, варушы́цца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
вы́вернуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак.
1. што з чаго. Варочаючы, выняць, выцягнуць.
В. пень з коранем.
2. што. Надаць неўласцівы паварот, вывіхнуць (разм.).
В. нагу.
3. каго-што з чаго. Валячы, перакульваючы, выдаліць адкуль-н. (разм.).
В. вядро вады.
В. седака з калёс.
4. што. Перавярнуць унутраным бокам наверх.
В. кішэні.
В. навалачку.
|| незак. вываро́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
*Пры́старч, пры́сторч ’абламаны пень’ (Клім.), при́сторч ’бадылле’ (зах.-палес., Бел.-укр. ізал.). Гл. старч, сторч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спарахне́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які згніў, ператварыўшыся ў труху. Пахла мохам, грыбамі, спарахнелым дрэвам. Лупсякоў.
2. перан. Састарэлы, драхлы (пра чалавека). [Стары Рыгор:] — Я вось ужо не золата і не серабро, а спарахнелы пень, ледзьве дыхам. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пнюшок (пам.-ласк.) ’пянёк’ (Яўс.; кліч., Жыв. сл.), з ’птах, якое з пень (гл.), параўн. пянчук.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
узлакаці́цца, ‑качуся, ‑коцішся, ‑коціцца; зак.
Разм. Абаперціся локцем на што‑н. Адсунуў [Сцяпан] фіранку, узлакаціўся па падаконнік і пачаў глядзець на вуліцу. Скрыган. Сяргей сеў на пень, абняўшы калматую галаву рукамі, узлакаціўся на калені, глыбока задумаўся. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́вернуты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад вывернуць.
2. у знач. прым. Павернуты, пахілены, выведзены з нармальнага стаячага становішча (пра што‑н. укапанае ў зямлю). Трактарысту прыходзілася даваць задні ход і адкідваць вывернуты пень убок. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пе́нне (пе́ння) ’пер’е, якое адрастае пасля лінькі птушак’ (рас., Шатал.). Зборны назоўнік ад пень ∼ прасл. *pьnьje з суф. ‑ьje.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Карчане́ць ’моцна азябшы, траціць адчуванне’ (ТСБМ, Чорны) («зрабіцца як корч, як пень»), параўн. дубець у тым жа значэнні. Гл. корч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сава́, ‑ы; мн. совы, соў; ж.
Драпежная начная птушка атрада соў, у якой вялікая круглая галава, вялікія вочы і кароткая загнутая дзюба. А дзесь з суседняй баравіны крычыць сава на ўсе лады. Колас. Пад Маладзечнам шмат лясоў: Там, у гушчары дрэў, Уночы чуцен рогат соў, Удзень — птушыны спеў. Панчанка.
•••
Бачыць саву смаленую гл. бачыць.
Ці савой аб пень, ці пяём аб саву — гаворыцца, калі чыё‑н. становішча мяняецца толькі на выгляд, а не па сутнасці. — Ці савой аб пень, ці пнём аб саву — усё адно, — рагоча Тоўсцік. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)