прасця́г, ‑у, м.
Свабодны, вялікі прастор; шыр. Над прасцягамі заросшай дрыгвы слаўся рэдкі туман. Краўчанка. Імчыцца, ляціць па неабсяжным сонечным прасцягу поезд. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сце́лісты, ‑ая, ‑ае.
Які мае сцябло, што сцелецца па зямлі, або ствол з галінамі, якія распасціраюцца над самай зямлёй. Сцелісты гарбузнік. Сцелістая яблыня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вялі́кі, -ая, -ае; бо́льшы; найвялі́кшы, найбо́льшы.
1. Значны па велічыні, памерах, сіле; проціл. малы.
В. горад.
В. будынак.
Вялікая радасць.
Вялікія беды пачынаюцца з малых (прыказка). Вялікая зямля (мацярык). Вялікая літара (якая выступае над радком).
2. Выдатны па сваім значэнні; які валодае ў высокай ступені той якасцю, якая знаходзіцца ў значэнні вызначаемага назоўніка.
Вялікая перамога.
В. вучоны.
3. Большы, чым патрэбна, прасторны.
Гэтыя боты мне вялікія.
4. Дарослы (з пункту гледжання дзіцяці), а таксама (пра дзіця) такі, які выйшаў з дзіцячага ўзросту, падрослы.
Сын ужо в., пойдзе ў школу.
5. Значны па колькасці.
Вялікая сям’я.
Вялікія грошы.
◊
Ад (з) вялікага розуму (разм., іран.) — па дурасці.
Вялікае мноства — вельмі многа.
Вялікія дзяржавы — найбольш магутныя дзяржавы, якія адыгрываюць вядучую ролю ў сусветнай палітыцы і ў міжнародных адносінах.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
недарагі́, ‑ая, ‑ое.
Параўнальна танны, памяркоўны (па цане). Недарагая мэбля. □ Над сталом — вісячая недарагая лямпа. Купала. // Такі, дзе танна каштуе што‑н. Недарагая сталовая.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
незамыслава́ты, ‑ая, ‑ае.
Просты, нескладаны. Незамыславаты чарцёж. Незамыславаты сюжэт п’есы. □ Лабановіч хадзіў па могілках, спыняўся над магіламі, дзе яшчэ можна было прачытаць незамыславатыя на[д]пісы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры́клад, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Канкрэтная з’ява, факт, якія прыводзяцца для тлумачэння, доказу чаго-н.
Ілюстраваць выступленне прыкладамі.
Гістарычныя прыклады.
2. Дзеянне, якое служыць узорам для пераймання, а таксама ўвогуле выдатны ўзор чаго-н.
Па прыкладзе дарослых (так, як робяць дарослыя). Паказаць п. чаго-н. П. геройства.
3. Матэматычнае практыкаванне, якое патрабуе некаторых дзеянняў над лікамі.
Алгебраічныя прыклады.
Рашыць прыклады.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
надво́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які знаходзіцца над вадою, вышэй паверхні вады; проціл. надводны. Надводная частка карабля.
2. Які плавае па вадзе. Надводны флот. // Які мае адносіны да плавання па паверхні вады (пра падводныя лодкі). Надводная скорасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выпа́рына, ‑ы, ж.
1. Тое, што і выпарэнне (у 2 знач.). Гэты дым асаджвалі ранкавыя туманы, але як толькі ўздымалася сонца над лесам, едкія выпарыны цягнуліся зноў. Пестрак.
2. Пот, які выступае па целе. Худзенькі.. тварык [Віці] пакрыўся выпарынай, над губой блішчэлі дробныя кропелькі поту. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
радыёлака́тар, ‑а, м.
Комплекс радыёапаратуры для выяўлення і вызначэння месцазнаходжання аб’ектаў у прасторы па адбітых ад іх радыёхвалях; скарочаная назва радыёлакацыйнай станцыі. Дваццаць чатыры разы ў суткі радыёлакатары нябачнымі шчупальцамі правяраюць неба не толькі над Беларуссю, але і над Літвою, Украінай, Польшчай і інш. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гіпсатэрмо́метр
(ад гр. hypsos = вышыня + тэрмометр)
прыбор для вызначэння вышыні пункта над узроўнем мора па тэмпературы кіпення вады, што залежыць ад атмасфернага ціску.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)