эўкалі́пт, ‑а і ‑у, М ‑пце, м.
1. ‑а. Паўднёвае вечназялёнае дрэва сямейства міртавых, якое вызначаецца вельмі хуткім ростам і вялікімі памерамі. / ‑у, у знач. зб. Пасадка эўкаліпту.
2. ‑у; толькі адз. Драўніна гэтага дрэва.
[Ад грэч. eu — добра і kalyptos — пакрыты.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лімо́н, ‑а, м.
1. Паўднёвае вечназялёнае пладовае цытрусавае дрэва сямейства рутавых.
2. Авальны плод гэтага дрэва з тоўстай пахучай жоўтай скуркай, кіслы на смак. [Клопікаў:] — Чайку, чайку паспытайце З лімончыкам... Італьянскім... Лімоны ў іх, дай божа. Лынькоў.
[Перс. līmūn.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лаўраві́шня, ‑і; Р мн. ‑шань; ж.
Паўднёвае вечназялёнае дрэва ці куст сямейства ружакветных з пахучым лісцем і пладамі, якія нагадваюць вішні. Ліне добра было відаць адсюль мора. Цяпер яго засцілі акуратна абстрыжаныя, падобныя на стажкі сена, кусты лаўравішні. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўша́р’е ср. полуша́рие;
паўно́чнае (паўднёвае, усхо́дняе, захо́дняе) п. — се́верное (ю́жное, восто́чное, за́падное) полуша́рие;
○ ~р’і галаўно́га мо́зга — анат. полуша́рия головно́го мо́зга;
магдэбу́ргскія ~р’і — физ. магдебу́ргские полуша́рия
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
крыптаме́рыя
(ад крыпта- + -мерыя)
паўднёвае вечназялёнае хваёвае дрэва сям. таксодыевых, якое дасягае вельмі вялікіх памераў; пашырана ў Японіі і Кітаі, у іншых краінах вырошчваецца як дэкаратыўнае.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
інжы́р, ‑а і ‑у, м.
1. ‑а. Паўднёвае пладовае дрэва сямейства тутавых; фігавае дрэва, смакоўніца.
2. ‑у. Салодкі мясісты плод гэтага дрэва; фіга, смоква, вінная ягада. / у знач. зб. У гэты час старая служанка прынесла віно і драўляную талерку з сушаным інжырам і рознымі яшчэ прысмакамі. Самуйлёнак.
[Перс.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лаўр, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.
1. -а. Паўднёвае вечназялёнае дрэва, пахучае лісце якога ўжыв. як прыправа.
2. -у. Драўніна гэтай расліны.
3. мн. Вянок з лісця гэтага дрэва як сімвал перамогі, узнагароды.
◊
Пажынаць лаўры — атрымліваць прызнанне сваіх дасягненняў.
Спачыць на лаўрах — задаволіцца дасягнутым.
Чужыя лаўры не даюць спакою — аб зайздрасці да чыйго-н. поспеху.
|| прым. лаўро́вы, -ая, -ае.
Л. пах.
Сямейства лаўровых (наз.). Л. вянок.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лімо́н
(фр. limon, іт. limone, ад перс. limun)
1) паўднёвае вечназялёнае цытрусавае дрэва сям. рутавых; на Беларусі вырошчваецца як дэкаратыўнае;
2) плод гэтага дрэва з пахучай жоўтай скуркай, кіслы на смак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
полуша́рие паўша́р’е, -р’я ср.;
полуша́рия головно́го мо́зга анат. паўша́р’і галаўно́га мо́згу;
магдебу́ргские полуша́рия физ. магдэбу́ргскія паўша́р’і;
се́верное, ю́жное, восто́чное, за́падное полуша́рие геогр. паўно́чнае, паўднёвае, усхо́дняе, захо́дняе паўша́р’е.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паўша́р’е, ‑я, н.
1. Палавіна геаметрычнага шара.
2. Тое, што мае форму палавіны шара. А з вачэй — двух вялізных паўшар’яў — Слёзы буйнымі падалі слівамі. Лойка.
3. Адна з палавін, на якія ўмоўна падзяляецца зямны шар і нябесная сфера. Паўночнае паўшар’е. Паўднёвае паўшар’е.
•••
Паўшар’і галаўнога мозга — дзве часткі вялікага мозга ў чалавека і некаторых жывёл.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)