1) кіраўнік наёмнага вайсковага атрада ў сярэдневяковай Італіі;
2) наёмны ваяка, які служыць таму, хто больш плаціць;
3) перан. чалавек, які дзеля выгады гатовы абараняць любую справу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
па́рабак, ‑бка; мн. парабкі, ‑оў і парабкі, ‑аў; м.
Наёмны сельскагаспадарчы рабочы ў памешчыцкай або кулацкай гаспадарцы. Зямля навокал была ўрадлівая.. Парабкоў тут было многа, бо фальваркі і маёнткі былі багатыя.Чорны.Было ў пана сямёра парабкоў, адзін аднаго прыгажэй і здатней.Лынькоў.Гнаў канвой парабкоў, — тупат ног за акном. Пан хадзіў па пакоі, чарнейшы ад хмары.Куляшоў.У хаце туліліся дзве сям’і парабкаў, але і іх не было, — паехалі араць на поле.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бурла́к
(рус. бурлак)
наёмны рабочы, які даўней уваходзіў у арцель, што перамяшчала рачныя судны ўручную пры дапамозе канатаў і вёслаў; у 17—19 ст. бурлацтва на Беларусі было самастойным і адыходным промыслам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
га́уча
(ісп. gaucho)
1) этнічная група, якая склалася ў 16—17 ст. ад шлюбаў іспанцаў з індзейскімі жанчынамі Аргенціны;
2) наёмны пастух у некаторых краінах Лац. Амерыкі ў 18 ст.;
3) песня аргенцінскіх сялян-жывёлаводаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
рабо́чыIм. Arbeiter m -s, -;
кваліфікава́ны рабо́чы Fácharbeiter m, gelérnter Arbeiter;
ка́дравы рабо́чы Stámmarbeiter m;
наёмны рабо́чы Lóhnarbeiter m;
заме́жны рабо́чы Gástarbeiter m;
калекты́ў рабо́чых Belégschaft f -, -en (на заводзе)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Пралета́рый, пралета́р ’наёмны рабочы’, ’незаможны грамадзянін у Старажытным Рыме’ (ТСБМ). Для гэтых дзвюх форм магчымы дзве крыніцы запазычання. Пралетарый, відаць, праз рус.пролетарий ’тс’, якое праз ням.Proletarier узыходзіць да лац.prōlētārius ’грамадзянін, які служыць дзяржаве толькі тым, што мае дзяцей’ < prōlēs ’патомства, нашчадкі’ (гл. Фасмер, 3, 375). Форма пралета́р магла ўзнікнуць з польск.proletariusz у выніку адпадзення нязвыклага канчатка ‑usz, аднак, параўн. франц.prolétaire, з якога, відаць, чэш.proletář, польск.proletarz (Банькоўскі, 2, 782) і ўкр.пролета́р (ЕСУМ, 4, 596). Не выключана, аднак, што яна паходзіць ад пралетарый з усячэннем ‑ый. Пралетарыят з рус.пролетариат (Крукоўскі, Уплыў, 81).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жаўне́р ’польскі салдат’ (ТСБМ), ’салдат’ (БРС). Рус.жолнер ’польскі салдат’, укр.жовнір ’тс’, ’салдат’. З польск.żołnierz, ст.-польск.żołdnierz < ням.Söldner. Паводле Клячкоўскага (Зб. Развадоўскаму, II, 331) і Шцібера (Świat jęz. Sł., 295), ст.-польск. з ням. праз чэш. пасрэдніцтва да XIV ст. У ст.-бел. фіксуецца яшчэ з канца XV ст. жолнеръ з шэрагам вытворных (Булыка, Запазыч., 114–115), ст.-польск.żołdnierz зафіксавана ў першай палавіне XVI ст. (Рэчак). Ням.Sold ’плата прафесіянальнага салдата’, с.-ням.solt ’тс’ < ст.-франц.solt ’залатая манета, аплата салдата’ < познелац.sol(i)dus (nummus) ’шчырая манета’. С.-в.-ням.soldenx̄re, soldenier ’наёмны салдат’ утворана на гэтай аснове (Дудэн).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэ́йтар
(ням. Reiter = коннік)
1) наёмны салдат кавалерыі ў арміях Зах. Еўропы, Польшчы і Вялікага княства Літоўскага ў 16—17 ст. і ў Расіі ў 17 ст.;
2) металічны зажым заціск, які надзяваецца на карткі для зручнасці карыстання імі ў картатэцы;
3) гірка на аналітычных вагах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
pracownik
м. працаўнік; работнік;
pracownik administracyjny — адміністрацыйны работнік;
pracownik handlu — работнік гандлю;
pracownik najemny — наёмны работнік;
pracownik biurowy — служачы;
pracownik naukowy — навуковы работнік
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Маладзе́ц, Р. скл. малайца, мыладзец, молодзец ’статны, атлетычнага складу малады чалавек’, ’малайчына, зух’, ’жаніх’, малайца́ ’тс’ (ТСБМ, Нас., Др.-Падб., Касп., Бяльк., ТС, Федар. 6, Яруш.); маладзе́цкі ’здаровы’ (брасл., Сл. ПЗБ; ТСБМ). Апошняе, аднак, паводле Крукоўскага (Уплыў, 61) — запазычанне з рус. мовы. Укр.молодець, рус.молодец ’тс’, польск.młodziec ’жаніх на вяселлі’, ’адростак’ ст.-чэш.mladec, славен.mládec ’юнак’, ’слуга’, ’жаніх’, серб.-харв.mladac ’жаніх’. Прасл.moldьcь ’юнак’. Да малады́ (гл.).
Маладзе́ц2, мыладзе́ц, мъладзе́ц ’парабак, наёмны (на 1 год) работнік’ (Грыг., Нік., Оч. 2, Касп.), бешан. ’рабочы на плыце, падначалены ў галоўнага сплаўшчыка’ (Нар. сл.). Рус.молоде́ц ’прыказчык, работнік’ (Зах. Дзвіна), ’рабочы-вясляр на пярэднім канцы плыта’. Бел.-рус. ізалекса. Аналагічна серб.-харв.мла̏ђи ’слугі, чэлядзь’. Да маладзец1 (гл.).