касцяны́, ‑ая, ‑ое.
1. Выраблены з косці (у 3 знач.). Касцяныя гузікі. Касцяная ручка нажа. □ Анатоль прайшоў у будан, моўчкі сагнуўся і падняў з коўдры белую касцяную расчоску з ручкай накшталт рыбінай галавы. Ваданосаў.
2. Здабыты, прыгатаваны з касцей жывёлы. Касцяная мука. Касцяны клей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заклёпка, ‑і, ДМ ‑пцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. заклёпваць — закляпаць.
2. Р мн. ‑пак. Металічны шпень з шырокай галоўкай на адным канцы, прызначаны для змацавання металічных частак чаго‑н. На зашмальцаваных тронках нажа ярка вызначалася жоўтыя заклёпкі накшталт рыбіных вачэй. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
філігра́нь
(фр. filigrane, ад іт. filigrano)
1) вадзяны знак на паперы;
2) ювелірны выраб з тонкага дроту накшталт карункаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
цу́глі
(польск. cugle, ад ням. Zügel)
два змацаваныя (накшталт ланцуга) жалезныя звяны, якія закладаюцца ў рот каню пры закілзванні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Роўнадзе́ньне ’раўнадзенства’ (Байк. і Некр.) — неалагізм, утвораны накшталт польск. równonoc ’тс’, а суфікс з канчаткам — калька з адпаведнага рус. ‑ствие.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Моў ’маўляў, нібыта’ (Гарэц., Некр., Нас., ТС). Алегравая форма з маўляў ’(калісьці, даўно) казаў’ накшталт рус. мол ’тс’ (Фасмер, 2, 641).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рынхацэло́м
(ад гр. rhynchos = хобат + koiloma = поласць)
хобатная поласць немерцін; куды хабаток уцягваецца і з якой высоўваецца накшталт пальца пальчаткі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
◎ Мяжоўка ’цімафееўка, жыцец, Phleum pratense L.’ (Інстр.), межавая трава ’тс’ (маг., Кіс.). Узнікла ў выніку намінацыі словазлучэння накшталт апошняга (гл.). Да мяжи (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэ́гбі
(англ. rugby, ад Rugby = назва горада ў Англіі)
спартыўная камандная гульня накшталт футбола, у час якой дазваляецца браць мяч рукамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Вы́чык ’свірстун лугавы, палявы’ (Нас., Інстр. II, З нар. сл.). Рус. смал. вы́чик ’невялікая птушка накшталт саракуша’. Гукапераймальнае ад крыку птушкі ві‑чык, ві‑чык.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)