ватру́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Пірог, будка з загнутымі наверх краямі і з тварагом пасярэдзіне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкапа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Капаючы, вызваліцца з-пад таго, чым засыпаны; выбрацца наверх. Адкапацца з-пад снежнага абвалу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
накі́нуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак., што.
1. Кінуўшы наверх, прыкрыць, накрыць каго-, што-н.
Н. на плечы хустку.
2. Тое, што і набавіць (разм.).
Н. некалькі тысяч.
|| незак. накіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і накі́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| прым. накідны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
на-гара́, прысл.
У шахцёраў — наверх, на паверхню зямлі. І скарб свой са штолень глыбокіх падаў Салігорск на-гара. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Emergit verum, licet exstant schismata rerum
Праўда наверх выходзіць, нішто ёй не можа зашкодзіць.
Правда наверх выходит, ничто ей не может помешать.
бел. Праўда, як аліва, выйдзе наверх. Праўды не скрыеш.
рус. Правота -что лихота: всегда наружу выходит. Правда в огне не горит и в воде не тонет. Правда, как масло: везде наверх всплывает. Правду со дна моря выносит. Правда тяжелее золота, а на воде всплывает. Правда своё возьмёт. Правда двенадцать цепей рвёт. Не в силе сила, а в правде. Правды не переспоришь/не переможешь.
фр. La vérité’ comme l’huile s’élève au-dessus de tout (Правда, как масло: всплывает над всем).
англ. Truth filters through stone (Правда просачивается сквозь камень).
нем. Wahrheit will an den Tag (Правда лезет наружу).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ввести́ сов.
1. в разн. знач. уве́сці;
2. (наверх) узве́сці; см. вводи́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
усплы́сці сов., прям., перен. всплыть; (об образах, воспоминаниях — ещё) встать;
наве́рх ~лыло́ мно́ства мале́нькіх ры́бак — наве́рх всплы́ло мно́жество ма́леньких ры́бок;
пе́рад вачы́ма ўсплыў знаёмы во́браз — пе́ред глаза́ми всплыл (встал) знако́мый о́браз;
зноў ~лыло́ гэ́та пыта́нне — сно́ва всплыл э́тот вопро́с;
◊ у. наве́рх — всплыть на пове́рхность (нару́жу)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
узвалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; -ло́к, -лакла́, -ло́; -ло́чаны; зак. (разм.).
1. каго-што. Падняць наверх што-н. цяжкае, грувасткае.
У. мех на воз.
2. каго (што). З цяжкасцю паставіць на ногі.
У. каня на ногі.
|| незак. узвалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і узвала́кваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
усплы́сці і усплы́ць, -ыву́, -ыве́ш, -ыве́; -ывём, -ывяце́, -ыву́ць; усплы́ў, -лыла́, -ло́; зак.
1. Узняцца з глыбіні вады на паверхню.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Стаць вядомым, выкрыцца, выявіцца.
Зноў усплыло гэта пытанне.
У. наверх або на паверхню (выявіцца, стаць вядомым).
|| незак. усплыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
кажуры́на ж., разг.
1. мех (овчины);
~наю наве́рх — ме́хом нару́жу;
2. кусо́к овчи́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)