◎ Пэ́пка ’пыса (у каровы)’ (драг., ЛА, 1). Няясна. Магчыма, фанетычны варыянт да піпка ’кончык (носа)’; параўн. таксама польск.papa ’морда’, рурка ’сасок’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Самарда́к ’удар па твары’, ’хвароба ў роце, калі баляць сківіцы’, ’пахмурны, упарты, маўклівы чалавек’, ’упартасць, маўклівасць’ (ТСБМ), самурда́ка ’ўпартасць, маўклівасць’ (Касп.), самарды́ка ’нягодніца’ (Мат. Гом.). Улічваючы пераважна ўсходнюю лакалізацыю гэтых лексем, магчыма выдзеліць прыст. са‑, якая тут часта ўжываецца замест з‑, с‑; тады да морда (гл.), асабліва параўн. разважанні аб роднасці ўсх.-слав.морда і славен.mrd ’грымаса’. Адсюль першаснае значэнне, відаць, было ’чалавек з выразам, грымасай незадаволенасці’.
жоўты павіян (Papio cynocephalus), вузканосая малпа сям. мартышкападобных. Пашыраны ў Цэнтр. і Усх. Афрыцы. Жыве ў стэпавых і гарыстых мясцовасцях.
Даўж. цела да 75 см, хваста 60 см. Афарбоўка поўсці жаўтаватая (адсюль другая назва). Склад цела моцны. Морда падоўжаная, галава падобная на сабачую. Валасяное покрыва шорсткае, доўгае. Вядзе наземны спосаб жыцця. Жыве вял. (да некалькіх сотняў) статкамі. Корм раслінны і жывёльны.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Пілімо́, пільма ’вялікі страўнік’ (паст., лаг., Сл. ПЗБ), ’жывот’ ці ’морда’ (полац., Нар. лекс.). Балтызм. Параўн. літ.pylimas ’месца, куды што-небудзь наліваюць’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 3, 517).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
mug
[mʌg]1.
n.
1) гліня́ны ку́бак
2) Sl. (абразьл.) ры́ла n., мо́рдаf.
3) Sl. хуліга́н, галаварэ́з -а m.
2.
v.t., Sl.
фатаграфава́ць для паліцэ́йскага ўжы́тку
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
рамфары́нх
(ад гр. rhamphos = дзюба + rynchos = морда)
лятучы яшчар атрада птэразаўраў, які жыў у юрскім перыядзе; сківіцы яго з рэдкімі буйнымі зубамі мелі ў рыльнай частцы форму дзюбы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
БАКСЁР, нямецкі бульдог,
парода службовых сабак. Выведзены ў Германіі ў канцы 19 ст. скрыжаваннем англ. бульдогаў і ням. булен-бейсераў. Пашыраны ва ўсім свеце.
Канстытуцыя моцная, шыракацелая. Выш. ў карку 58—68 см. Масць рыжая, тыгравая, зрэдку белая, рабая, плямістая. Морда чорная або цёмная, вакол вачэй цёмныя кругі («акуляры»). Шэрсць кароткая, прамая, шорсткая. Хвост купіруюць у маладым узросце. Тып паводзін ураўнаважана-рухомы. Добра дрэсіруецца. Характэрны алюр — галоп.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Мурдава́цца ’не стаяць на адным месцы, быць неспакойным (аб скаціне), гізаваць’ (Растарг.). Да прасл.mъrdati ’рухаць, варушыць, махаць’ (гл. больш падрабязна Куркіна, ОЛА–1972, 215–219). Гл. морда1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хра́паж.
1.мо́рда (у крупных животных);
2. (часть переносья у животных) храп м.;
3.прост., груб. ро́жа;
даць па ~пе — дать по ро́же
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)