крупару́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Тое, што і крупадзёрка. Ладуцька сабраў праўленне, параіўся, прыкінуў, што можа даць калгасу невялікі млын, крупарушка. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нязмо́ўчны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і несціханы (у 1 знач.). Добра спіцца пад грукат нязмоўчнага млын[а]. Зарэцкі. Над палямі — жаўранкі нязмоўчныя, Над дубровамі — зялёны дым. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звальцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак., што.
Апрацаваць на вальцах. Гаспадары паехалі па млын з поўнымі вазамі, каб звальцаваць пшаніцы на пірагі, абдзерці круп з добрага ячменю... Ралько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вальцо́ўка, ‑і, ДМ ‑цоўцы; Р мн. ‑цовак; ж.
Разм.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. вальцаваць.
2. Машына, абсталяваная вальцамі.
3. Вальцовы млын.
4. Пшанічная мука першага гатунку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́тмык ’глыбокае месца ў рацэ, дзе раней быў млын’ (Яшк., слаўг.). Няясна. Магчыма, нейкае пераўтварэнне з вотмут, вотмыт, але канкрэтны шлях незразумелы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ячме́нь 1, ‑ю, м.
1. Адна- і шматгадовая травяністая расліна сямейства злакавых, зерне якой ідзе на прыгатаванне круп, мукі, соладу, на корм жывёле і пад. Жыта ўжо зжалі, а ячмень і пшаніца яшчэ амаль усюды стаялі некранутыя, чакалі вострых сярпоў. Мележ.
2. Зерне гэтай расліны. Млын меле, млын меле Ячмень гэты зорны, Аж ходарам ходзяць Грымучыя жорны. Танк.
ячме́нь 2, ‑ю, м.
Вострае гнойнае запаленне тлушчавых залоз павек. Ячмень на воку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збы́так, ‑тку, м.
Разм. Тое, што перавышае норму, патрэбу ў чым‑н.; лішак, празмернасць. Была доўгая адлега, і млын .. шумеў з трыумфальным задорам, юрліва захлынаючыся ў збытку вады. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мілані́т
(ад гр. mylon = млын)
сланцаватая метамарфічная горная парода, якая ўтварылася пры руху мас горных парод па паверхні тэктанічных разрываў, пры пераціранні і сцісканні мінералаў зыходных парод.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
грак, ‑а, м.
Пералётная птушка сямейства воранавых з чорным блішчастым апярэннем. Прыгадаўся [Лабановічу] і стары млын, гнілое возера каля яго, алешнік над возерам, густа затканы гнёздамі грахоў, і несціханы іх крык. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Валю́ш ’валяльня’ (БРС, Бір. Дзярж.); ’млын, у якім ёсць прылады валяць сукно, шарстабітня’ (КЭС), валюша ’тс’ (КЭС, КСТ), валюшня ’тс’ (БРС, Маш., Сцяшк. МГ, Янк.₂), валюшны (КТС), валуша ’валяльня’ (КТС). Да польск. folusz ’млын, дзе валялі тканіны’ (Брукнер, 124; Рудніцкі, 1, 303). Польскае паходжанне пацвярджаецца націскам у ва́люш. Гук в у пачатку слоў — вынік кантамінацыі з валяць. С. Мікуцкі (Третий отч., 207) памылкова лічыць, што бел. валюш да валіць, адкуль і польск. folusz.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)