расста́йны, ‑ая, ‑ае.
Паэт. Які мае адносіны да расстання; звязаны з расставаннем. Клічуць мяне ля расстайных дарог Сосны, якіх я ад куль не збярог. Танк. Журавы на поўдзень адлятаюць Воблакам расстайнае журбы. Прануза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
часце́ць, ‑ее; незак.
Станавіцца больш частым; пачаць паўтарацца часцей. Страляніна часцее, а .. [Алеся] бяжыць і бяжыць, проста на тыя стрэлы, нібы заварожаная ад куль сваёй вялікай надзеяй, сваім беспатольным смуткам па роднай зямлі. Палтаран.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кара́кулі, ‑куль; адз. каракуля, ‑і, ж.
Неразборлівыя, няўмела або нядбайна напісаныя літары. Дзіцячыя каракулі. □ Зоя часта круцілася і штурхалася, ад чаго ў Галі з-пад пяра выскаквалі не літары, а нейкія смешныя каракулі. Якімовіч.
[Ад цюрк. кара — чорны і кол — рука, почырк.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нама́к ’куль (саломы)’ (Мат. Гом.). Няясна. Магчыма, звязанае з на́макань ’палена’ (полац., Нар. лекс.), намакліна ’дрэва, якое доўга ляжала ў вадзе’ (навагр., Нар. сл.), з развіццём значэння да ’нешта вельмі цяжкае’; ад мокнуць, мачыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
свист в разн. знач. свіст, род. сві́сту м.;
пти́чий свист птушы́ны свіст;
свист ве́тра свіст ве́тру;
свист пуль свіст куль;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уваткну́цца, уваткнуся, уваткнешся, уваткнецца; уваткнёмся, уваткняцеся; пр. уваткнуўся, ‑ткнулася; зак.
Разм. Тое, што і уткнуцца (у 1–3, 5 знач.). Некалькі куль з гулам уваткнулася ў зямлю. Чорны. Хто ўваткнуўся ў газету ці кнігу, хто проста драмаў. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кулём ’імкліва, хутка’ (Нас., Жд. 2, С. Некр., КЭС, лаг., ТС, Сл. паўн.-зах.). У апошняй крыніцы: параўн. літ. kuliaīs ’хутка’ (2, 564). Балтызм пад уплывам бел. словаформы тв. скл. ад куль 1 (гл.). Параўн. таксама літ. kū̃laviršcia ’кулём’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзіра́віць, ‑раўлю, ‑равіш, ‑равіць; незак., што.
Рабіць дзіркі ў чым‑н. [Весялоў] успомніў усё: і завыванне ветру ў стропах парашута, і сухі трэск куль, што разрывалі, дзіравілі шоўк, і пах свежых сасновых дошак, і пах салідолу ад халодных авіябомб. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дуба́сіць, ‑башу, ‑басіш, ‑басіць; незак.
Разм.
1. каго. Моцна біць, лупцаваць. — Гэтыя раны яго не ад куль, ён не быў на вайне. Гэта яго за пакражы дубасілі. Чорны.
2. па чым, у што. Моцна стукаць, удараць. Дубасіць у дзверы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кулявы́ I пулево́й;
~во́е ране́нне — пулево́е ране́ние;
~ва́я стральба́ — пулева́я стрельба́
кулявы́ II кулево́й;
~ва́я сало́ма — кулева́я соло́ма; см. куль I
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)