рэалі́зм, -у, м.

1. Кірунак у мастацтве, які ставіць мэтай праўдзівае адлюстраванне рэчаіснасці ў яе тыповых рысах.

Крытычны р.

Р.

Якуба Коласа.

2. Яснае і цвярозае разуменне рэчаіснасці пры ажыццяўленні чаго-н.

Палітычны р.

|| прым. рэалісты́чны, -ая, -ае.

Рэалістычнае мастацтва.

Р. кірунак у літаратуры.

Р. погляд на жыццё.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аднато́ннасць, ‑і, ж.

Уласцівасць аднатоннага. Але, высока ацэньваючы дар Коласа, патрабавальнасці Багдановіч не зніжаў. Ён сурова гаварыў аб аднатоннасці вершаў зборніка. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гісэ́рня ’ліцейны завод’ (Яшкін: з Я. Коласа, На ростанях). Гэта запазычанне з польск. gisernia ’тс’ (утварэнне суф. ‑nia) ад giser ’ліцейшчык’, якое запазычана з ням. Gießer ’тс’, ад gießen ’ліць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

павыкалу́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Калупаючы, выняць адкуль‑н. усё, многае. Павыкалупваць зярняты з коласа.

2. Разм. Калупаючы, нарабіць паглыбленняў у многіх месцах. Павыкалупваць ямкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэксталагі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да тэксталогіі. Тэксталагічнае вывучэнне твораў Якуба Коласа. □ Важныя ўдакладненні .. дае тэксталагічнае супастаўленне «Летапісца вялікіх князёў літоўскіх» паводле ўсіх вядомых спісаў. Чамярыцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

архі́ў, -хі́ва, мн. -хі́вы, -хі́ваў, м.

1. Установа, якая зберагае, сістэматызуе і апісвае старадаўнія дакументы, графічныя помнікі мінулага.

Здаць у а. (таксама перан.: прызнаць устарэлым, малапатрэбным).

2. Аддзел установы, дзе захоўваюцца старыя дакументы.

3. Збор рукапісаў, лістоў і пад., што маюць дачыненне да дзейнасці якой-н. установы ці асобы.

А. інстытута.

А.

Якуба Коласа.

|| прым. архі́ўны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Беларускі другі дзяржаўны тэатр, гл. Беларускі тэатр імя Якуба Коласа

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Ро́здараж ’ростань, месца, дзе сходзяцца і разыходзяцца дарогі’ (Байк. і Некр. — з Коласа). Укр. ро́здорож, роздорі́жжя ’тс’. Беларуска-ўкраінская ізалекса, якая да прасл. *orz‑dorg‑ь > раз- (роз-) і дарога (гл.) параўн. раздарожжа (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

публіцысты́чнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць, якасць публіцыстычнага; наяўнасць элементаў публіцыстыкі (у творах, творчасці і г. д.). Публіцыстычнасць П. Глебкі розніцца ад мяккага лірызму Я. Купалы, ад эпічнай непаспешлівасці Я. Коласа. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сімвалі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Паслядоўнік сімвалізму (у 1 знач.). Ацэнка Купалы і Коласа даецца Горкім у плане процістаўлення іх народна-дэмакратычнай паэзіі ўпадніцкай, антыграмадскай паэзіі дэкадэнтаў і сімвалістаў. Івашын.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)