до́раны geschénkt;

◊

до́ранаму каню́ ў зу́бы не глядзя́ць éinem geschénkten Gaul sieht [schaut] man nicht ins Maul

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

до́раны дарёный; жа́лованный;

◊ ~наму каню́ ў зу́бы не глядзя́ць — посл. дарёному коню́ в зу́бы не смо́трят

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

авёс, аўса́, часцей мн. (у знач. засеянага гэтым злакам поля) аўсы́, -о́ў, м.

Яравая збажына, зерне якой ідзе на корм коням і на крупы; зерне гэтага злака.

Даць каню аўса.

Не гані каня дубцом, а гані аўсом (прыказка). Аўсы зазелянелі.

|| прым. аўся́ны, -ая, -ае.

А. кісель.

Аўсяная мука.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наме́рзнуць, ‑зне; пр. намёрз, ‑мерзла; зак.

Замярзаючы, утварыцца, нарасці на паверхні чаго‑н. (пра лёд і пад.). Ля студні намерзла высока і подступу каню не было. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зрэ́заны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад зрэзаць.

2. у знач. прым. Тупы, пакарочаны ад карыстання. Было ўсё пад рукамі: прытуплены зрэзаны плуг, аброчная торба з кормам каню. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вуздэ́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

Прадмет збруі, які надзяваецца на галаву каню; аброць. Адзінарная, падвойная, сырамятная вуздэчка. □ Па прыціхлай вуліцы правялі за вуздэчку баявога каня. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

церассядзе́льнік, ‑а, м.

Тое, што і церассядзёлак. Я адпусціў церассядзельнік каню, паклаў яму бярэма сена. М. Ткачоў. Фурман патупаў вакол, адпусціў каранніку церассядзельнік, не адпрагаючы, начапіў коням торбы з аўсом. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скрану́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.

Зрушыць з месца. [Гарбачэня:] — Наравістаму каню пуга дапамагае. — Наадварот, — зазначыў падводчык, — ласкай хутчэй скранега з месца. Гурскі. Паравоз рыўком скрануў эшалон з месца. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

За́кензлы ’цуглі’ (малар., Нар. словатв.). Параўн. польск. zakiełznąć ’залажыць каню цуглі, закілзаць’. Відаць, метатэза келзн > кензл. Запазычана з зах.-балт. (гельзаць, келзы ’цуглі’, гл. Лаўчутэ, Сл. балт., 102–103), не выключана ў даным выпадку польск. пасрэдніцтва.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шпо́ра, -ы, мн. -ы, шпор, ж.

1. Сагнутая па форме абцаса металічная дужка з кольцам на канцы, якая прымацоўваецца да бота наезніка і служыць для пануквання каня.

Даць шпоры каню (націснуць шпорамі).

2. Рагавы завостраны выступ на нагах самцоў некаторых птушак.

Шпоры ў пеўня.

3. Выступ на вобадзе кола ці на звёнах гусеніц трактара, танка і пад. (спец.).

|| прым. шпо́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)