Бабачка ’матыль’ (Інстр. II). Рус.ба́бочка, укр. (бойк.) ба́бочка ’тс’. Памяншальная форма ад ба́бка (гл.), якая абазначала і розных насякомых. У аснове называння ляжыць уяўленне, што душа памершага (продка, бабулі) працягвае сваё існаванне ў выглядзе матыля. Як семантычную паралель параўн. рус.дыял.ду́шачка ’матыль’ (ад душа́), новагрэч.ψυχάρι ’матыль’ (< ψυχή ’душа’), лац.animula, animulus ’начны матыль’ (< anima ’душа’). Патабня, К истории, 4, 78; РФВ, 7, 69; Праабражэнскі, 1, 10; Фасмер, 1, 100. Але Махэк (Studie, 118 і наст.) лічыць, што справа ідзе аб уяўленні пра «бабу-чарадзейку» (з гэтым згаджаецца Важны, O jménech, 86, гл. таксама Лапацін, Этимология, 1963, 288, дзе прыводзяцца новыя семантычныя аргументы). Не пераконвае Ёль, Elern., 99 (слав.baba ’матыль’ — гэта народнаэтымалагічнае пераўтварэнне першапачатковай элементарнай «вобразнай» асновы тыпу pepe‑, якая маецца ў розных мовах; крытыку гл. Важны, O jménech, 86).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апага́ніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
1. Стаць брудным, паганым.
2.перан. Стаць апаганеным. Душа апаганілася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
душ (род.ду́ша, (процедура) ду́шу) м. душ;
◊ хало́дны д. — холо́дный душ
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
to one’s he art’s content уво́лю, усма́к, ко́лькі душа́ захо́ча/пажада́е
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Прыдушка́ць ’захутаць усяго цалкам’ (Ян.). Прыставачна-суфіксальнае ўтварэнне ад душа́ (гл.) з матывацыяй ’схаваць душу (г. зн. чалавека; тут немаўля)’.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
псіха-
(гр. psyche = душа)
першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцці «псіхіка», «псіхічны».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
heart-to-heart
[,hɑ:rttəˈhɑ:rt]
adv.
шчы́ра, адкры́та (пагавары́ць), ад душы́, душа́ ў душу́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
psyche
[ˈsaɪki]
n.
1) душа́, дух (чалаве́ка); псы́хіка f.
2) ро́зум -у m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
наро́схрыст, прысл.
Расшпіліўшыся, расхінуўшы краі адзежы. Кашуля наросхрыст. □ Работа мая падыходзіла ўжо к канцу, калі да машыны падбег хлопец у сіняй спяцоўцы і вайсковым бушлаце наросхрыст.Кулакоўскі.У дзвярах будкі без шапкі, з раскудлачанымі валасамі, у расхінутай наросхрыст ватоўцы стаяў пуцявы абходчык.Васілёнак.
•••
Душа наросхрыстгл.душа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)