цы́каць, -аю, -аеш, -ае (разм.).
1. на каго (што). Спыняць каго-н. вокрыкам «цыц», «ц-с-с», прыкрыкваць, забараняючы рабіць што-н.
Дзед цыкаў на дзяцей, каб не сваволілі.
2. Сплёўваць сліну праз зубы.
|| аднакр. цы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. цы́канне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
латашы́ць, -ташу́, -то́шыш, -то́шыць; -то́шаны; незак. (разм.).
1. што. Ірваць без разбору, псуючы і спусташаючы.
Л. гарох.
Л. яблыкі.
2. што. Знішчаць безразважна, спусташаць.
Л. лес.
3. перан., каго-што. Біць, лупцаваць.
Л. посуд.
Дзед пачаў л. хлопцаў кульбай.
4. Рабаваць.
|| зак. златашы́ць, -ташу́, -то́шыш, -то́шыш; -то́шаны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
starzec
м. стары; дзед;
dom starców — прытулак для старых [людзей]
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
mądrala
ж. разм., іран. разумнік; разумочак; мудрагель; дзед-усявед
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
БУ́ЛЬЧЫК Сяргей Сцяпанавіч
(23.11.1909, Мінск — 24.1.1996),
бел. акцёр. Нар. арт. Беларусі (1959). Скончыў студыю БДТ-1 (1938). Працаваў у т-рах: Заслаўскім калгасна-саўгасным (з 1938), Пінскім (1939—41 і з 1947), Магілёўскім (1954—87) абласных драматычных. Акцёр шырокага творчага дыяпазону. Яго работы вызначаліся глыбокім псіхалагізмам, выразным вонкавым малюнкам, трапнымі дэталямі: Кручкоў («Пінская шляхта» В.Дуніна-Марцінкевіча), Крыніцкі («Паўлінка» Я.Купалы), дзед Бадыль, Гудовіч, Туляга («Партызаны», «З народам», «Хто смяецца апошнім» К.Крапівы), Шкаляр («Несцерка» В.Вольскага), Духонін («Гады навальнічныя» К.Губарэвіча), дзед Цыбулька («Таблетку пад язык» А.Макаёнка), Кутузаў («Даўным-даўно» А.Гладкова), Баптыста («Утаймаванне свавольніцы» У.Шэкспіра), Труфальдзіна («Слуга двух гаспадароў» К.Гальдоні) і інш.
т. 3, с. 336
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
stuletni
стогадовы;
stuletni dąb — стогадовы дуб;
stuletni starzec — стогадовы дзед
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
дзе́дка, ‑і, м.
Памянш.-ласк. да дзед 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
доўгабаро́ды, ‑ая, ‑ае.
З доўгай барадой. Доўгабароды дзед.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГРАМО́ВІЧ Уладзімір Пятровіч
(н. 30.9.1948, Мінск),
бел. акцёр т-ра лялек. Засл. арт. Беларусі (1979). З 1967 працуе ў Дзярж. т-ры лялек Беларусі. Яго персанажы-лялькі арганічныя, выразныя, каларытныя. У спектаклях для дзяцей сыграў ролі: Дзед («Дзед і Жораў» В.Вольскага), кот Максім («Граф Глінскі-Папялінскі» А.Вольскага), Першы прыдворны («Салавей» паводле Х.К.Андэрсена), Іван («Канёк-Гарбунок» паводле П.Яршова). Жак («Кот у ботах» Г.Уладычынай). Найб. поўна раскрылася індывідуальнасць акцёра ў рэпертуары для дарослых: Адам («Боская камедыя» І.Штока), Іван («Да трэціх пеўняў» В.Шукшына), Іван Бяздомны («Майстар і Маргарыта» паводле М.Булгакава), Апалон («Цудоўная Галатэя» С.Дарваша і Б.Гадар), Гаспадар таверны («Зорка і смерць Хаакіна Мур’еты» паводле П.Нэруды) і інш.
т. 5, с. 402
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
свете́ц обл., уст.
1. (подвешенный прибор для освещения) лу́чнік, -ка́ м.;
2. (подставка для лучины) дзед, род. дзе́да м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)