◎ По́цераб, по́тэребы, поцерэб, по́цяраб, по́церэб ’расчышчанае ад лесу поле ці сенажаць’ (Янк. 3., Некр.; Сержп. Борт.; Бес., Выг. дыс.; Касп.; дзятл., калінк., Сл. ПЗБ; Мат. Гом., ТС, Сцяшк. Сл.;), пбгріраб, пацяробкі ’бурачнік’ (шчуч., Сл. ПЗБ), стараж.-рус. потеребь ’расчышчанае пад раллю месца’ (1499). Аддзеяслоўны назоўнік, утвораны з жщерабіць, якое з ηό‑ (па‑) і церабіць (< прасл. *lerbiti) ’высякаць дрэвы, прачышчаць лес’. Гл. пацярдб.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сухабра́зы ’хто выглядае худым, сухім з твару’ (Варл.). Складаны прыметнік, утвораны са спалучэння слоў суха (гл. сухі) і абраз у незахаваным архаічным значэнні ’твар’, параўн. стараж.-рус. образь ’тс’, славен. obraz ’твар’, серб.-харв. о̀браз ’шчака’, балг. образ ’твар, шчака’, макед. образ ’шчака, твар’, што да прасл. *obrazъ (< *obraziti ад *raziti ’рэзаць, высякаць’, першапачаткова ў дачыненні да фігуры, адлюстравання, параўн. від, гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Плінтава́ць 1 ’выраўноўваць, згладжваць, ачышчаць паверхню (зямлі, балота)’, (ТСБМ, Нік. Очерки), ’высякаць лес’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), плінтоўка ’поле на месцы расчышчанага лесу’ (ТСБМ, Інстр. 1), рус. пск. плинто́вка ’выраўняны, ачышчаны ад кустоў участак, прызначаны для раллі’. Да плянтава́ць (гл.).

Плінтава́ць 2 ’расколваць вялікія камяні на кавалкі, патрэбныя для далейшай апрацоўкі’ (ТСБМ). Відаць, аднаго паходжання з плінта, плі́нфа ’плоская, шырокая цэгла’. Гл. наступнае слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

kuć

незак.

1. каваць;

2. высякаць, выразаць;

kuć w kamieniu posąg — высякаць статую з каменя;

3. дзяўбці, біць;

4. перан. зубрыць;

kuć lekcje — зубрыць урокі;

kuj żelazo, póki gorące прык. куй жалеза, пакуль гарачае; гні дрэўца, пакуль гнецца

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ábhauen

*

1.

vt

1) адсяка́ць, ссяка́ць, высяка́ць

2) разм. спі́сваць

2.vi (s) разм. уцяка́ць

hau ab! — груб. выбіра́йся!

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Тэміе́жнік ‘прыгнятальнік’ (Сл. ПЗБ), тэміе́жыті ‘знішчаць, высякаць’ (там жа), ст.-бел. тямяжити ‘прыгнятаць’ (1598 г., ГСБМ). З польск. ciemiężca ‘тс’ з падляшскай фанетыкай і заменай арыгінальнага суфікса на рэгулярны для беларускай мовы суфікс ‑нік са значэннем ‘асоба мужчынскага полу па роду дзейнасці ці па схільнасці да чаго-небудзь’ або ўтвораны непасрэдна ад запазычанага дзеяслова. З польск. ciemiężyć ‘прыгнятаць, прыціскаць’, што да прасл. *temati ‘прыціскаць, душыць’ (Борысь, 80), гл. тамі́ць. ЕСУМ (5, 544) для адпаведнага запазычанага ўкр. темя́жити дапускае сувязь з тімʼя ‘цемя’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

chisel

[ˈtʃɪzəl]

1.

n.

1) разе́ц -ца́ m.

2) до́лата, до́латца n., стаме́ска f., зубі́ла n., чака́н -а́ m.

2.

v.t.

1) выраза́ць, высяка́ць, рабі́ць скульпту́ру

2) выдо́ўбваць, чака́ніць

3) Sl. ашу́кваць, махлява́ць, дуры́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

trzebić

незак.

1. знішчаць, вынішчаць; выкараняць;

trzebić lasy — высякаць (церабіць) лясы;

trzebić chwasty — знішчаць пустазелле;

trzebić zło — выкараняць зло;

3. лягчаць, кастрыраваць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

éinhauen

*

1.

vt высяка́ць; насяка́ць

2.

vi (auf A) біць, калаці́ць (па чым-н., каго-н., што-н.)

tüchtig ~ — разм. як след нале́гчы на е́жу

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

háuen

* (impf hieb i háute)

1.

vi сячы́, нано́сіць уда́р

2.

vt

1) сячы́, прасяка́ць, высяка́ць

2) горн. высяка́ць

3) касі́ць (траву)

4) разм. біць, адлупцава́ць

j-n krumm und lahm ~ — збі́ць каго́-н. на го́ркі я́блык [да паўсме́рці]

j-n zu Bóden ~ — збіць каго́-н. з ног

3.

(sich) бі́цца

◊ das ist wéder geháuen noch gestóchen — гэ́та ні то́е, ні cёе

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)