Будава́ць (з XV ст., Булыка, Запазыч; БРС, Інстр. III, Гарэц., Бяльк., Інстр. I), будова́ты (Бесар., Булг.). Укр.будува́ти, рус. (ст., XVII ст.) будова́ть. Запазычанне з польск.budować (якое з с.-в.-ням.būden, гл. Лер-Сплавінскі, JP, 22, 111–117 (= Studia, 181–183); Слаўскі, 1, 48; Фасмер, 1, 230; Агіенка, РФВ, 66, 361; Рыхардт, Poln., 37; Шалудзька, Нім., 23. Але Рудніцкі (1, 238) лічыць дзеяслоў будава́ць (укр.будува́ти) вытворным ад бу́да́. Неверагодна Махэк₂, 61–62: budovati — гэта зах.-слав. скарачэнне старога дзеяслова тыпу *oborudovati (рус.обору́довать). Простыя фармальна будо́ва (БРС, Касп.; здавалася б, ад будава́ць), укр.будо́ва, польск.budowa не маюць, аднак, словаўтваральнай матывацыі (бо тып будо́ва < будава́ць не існуе ў слав. мовах). Як думае Лер-Сплавінскі, Studia, 184–185, зыходным быў (польскі) тып dobudówka, przybudówka, адкуль другаснае dobudowa… і, нарэшце, budowa. Таму будо́ва, мабыць, таксама з польскай мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Hólzbau
m -(e)s, -ten драўля́ная будо́ва, драўля́ны буды́нак
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
крышталёвы, ‑ая, ‑ае.
1. Тое, што і крышталічны. Крышталёвая будова рэчыва.
2. Тое, што і крыштальны (у 2 знач.). Кліча ў школу крышталёвы ранак, Дзень прыводзіць песенных гасцей.Ліхадзіеўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канстытуцыяна́льны
(ад лац. constitutio = будова)
які датычыць канстытуцыі 2.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
structure[ˈstrʌktʃə]n.
1.будо́ва, структу́ра;
gram matical structure of a language граматы́чны лад мо́вы
2. пабудо́ва, буды́нак;
a stately structure ве́лічны буды́нак
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
рэлье́ф, -у, м.
1.Будова зямной паверхні, сукупнасць няроўнасцей сушы, акіянскага і марскога дна.
Р. мясцовасці.
Гарысты р.
2. Выпукласць, выпуклы відарыс на плоскасці.
Мэбля з рэльефамі і драўлянай мазаікай.
3. Від скульптуры, у якім відарыс з’яўляецца выпуклым або ўвагнутым у адносінах да плоскасці фону (спец.).
|| прым.рэлье́фны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крышталі́чны
(ад крышталь)
які мае адносіны да крышталя (крышталічная будова).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
structure
[ˈstrʌktʃər]1.
n.
1) буды́нак -ка m., буды́ніна f.
2) будо́ва, структу́ра f.
the structure of a molecule — будо́ва мале́кулы
the structure of society — структу́ра грама́дзтва
2.
v.t.
будава́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
структу́ра, ‑ы, ж.
Узаемаразмяшчэнне і сувязь састаўных частак аб’екта, якія забяспечваюць яго цэласнасць; будова. Структура сталі. Структура глебы. Структура мовы. □ Пра атамную структуру матэрыі здагадаўся, як вядома, яшчэ Дэмакрыт, сучаснік Герона.«Маладосць».У школьную пару [Сяргея] захаплялі і ўдаваліся яму задачы, а далей складаныя формулы, затым структура механізмаў...Грамовіч.// Арганізацыя, будова чаго‑н. Структура Акадэміі навук БССР. Эканамічная структура грамадства. □ Мы не заўважаем прыблізнай рыфмы і рытмічных зрухаў, нас захапіла развіццё думкі, нечаканы паварот у структуры верша.Грахоўскі.
[Лац. structura — будова, размяшчэнне, парадак.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)