Сабанту́й ’у татараў і башкіраў народнае свята, звязанае з заканчэннем веснавых палявых работ’, ’шумлівая пагулянка; калатня, бітва’ (ТСБМ). Праз рус.сабанту́й ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 74) з тат.сабанту́й ’банкет у канцы свята веснавога ворыва’, ад сабан ’двухколавы плуг’ і туй, той ’банкет, баль’; гл. Трубачоў, Дополн., 3, 541. Аб магчымым існаванні слова сабан і ў бел. гаворках сведчыць наяўнасць яго ў гаворках беларускіх перасяленцаў у Сібіры: “пахалі бабы, плугоў не была, сабані толькі” (Бел.-рус. ізал., 120).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
маскара́д
(фр. mascarade, ад ст.-іт. mascarata)
1) баль, вечар, на які прыходзяць у масках і спецыяльных касцюмах (напр. навагодні м.);
2) перан. ашуканства, прытворства, якое скрывае сутнасць чаго-н. (напр. м. выбараў).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Стаць строем. Выстраіцца ў адну шарэнгу. Выстраіцца калонай. □ На вялікай паляне.. паатрадна выстраілася ўся брыгада.Шамякін.// Размясціцца ў пэўным напрамку. Каля касы выстраілася чарга. □ Густым ланцугом выстраіліся прахожыя ўсцяж тратуараў, сочачы за кавалергардамі.Гартны.
Разм. Адзецца па-святочнаму; прыбрацца. [Алаіза] выстраілася, як-ніяк ішла на баль.Арабей.Анютка выстраілася ўжо ў новую сукенку.., завязала чырвоную хустку-тараноўку.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Паклікаць, запрасіць куды‑н. (усіх, многіх); паклікаўшы, сабраць дзе‑н. (усіх, многіх). З прычыны завяршэння будаўніцтва дома гаспадар наладзіў урачысты баль, склікаў шмат гасцей.Лынькоў.
2. Сабраць удзельнікаў (якога‑н. сходу, парады, калегіяльнага органа і пад.) для работы, дзейнасці. Склікаць канферэнцыю. □ Вярнуўшыся, Курловіч склікаў праўленне і ўсё калгаснае начальства.Дуброўскі.Пазнаёміўшыся са справаю, Сямён Пятровіч склікаў падрыхтоўчае пасяджэнне суда.Капусцін.
скліка́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак.да склі́каць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
reduta
redut|a
ж.
1. рэдут;
2.баль-маскарад;
masz, babo, ~ę! — вось табе і на!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
бале́т1
(фр. ballet < іт. balleto, ад ballo = баль)
1) від тэатральнага мастацтва, змест якога раскрываецца ў танцавальна-музычных вобразах;
2) спектакль з танцаў і мімічных рухаў, якія суправаджаюцца музыкай;
3) калектыў артыстаў, якія выконваюць балетны спектакль.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
маскара́д
(фр. mascarade, ад іт. mascherata)
1) баль, вечар, на які прыходзяць у масках і спецыяльных касцюмах (напр. навагодні м.);
2) перан. прытворства, ашуканства, якое скрывае сутнасць справы (напр. м. выбараў).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Vulkán
[vul-]
m -s, -e вулка́н
tätiger ~ — дзе́ючы вулка́н
erlóschener ~ — пату́хлы вулка́н
Áusbruch éines ~s — вывяржэ́нне вулка́на
◊ Tanz auf dem ~ — ≅ баль у час чумы́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ВАЛТАСА́Р,
сын і суправіцель апошняга цара Вавілона Набаніда. Загінуў у 539 да н. э. ў час захопу Вавілона персамі. Паводле іудаісцкіх і хрысц. легенд (адлюстраваны ў Бібліі, у працах стараж.-грэч. гісторыка Герадота) у час балю («валтасараў баль»), які Валтасар наладзіў у ноч, калі персы захапілі Вавілон, на сцяне з’явіліся таямнічыя словы, якія былі растлумачаны як прароцтва гібелі Валтасара і падзелу Вавілонскага царства. Гэта тэма знайшла адлюстраванне ў мастацтве.