запазычанае слова ці выраз, якія ў бел. мове не асвоены або асвоены часткова (пераважна графічна). Вылучаюцца агульныя і індывідуальныя. Агульныя варварызмы выкарыстоўваюцца пастаянна і могуць паўтарацца ў розных тэкстах: cito — тэрмінова (у медыцыне), tête à tête — з вока на вока. Індывідуальныя сустракаюцца пераважна ў мове маст. л-ры для стварэння мясц. каларыту; яны звычайна не паўтараюцца і не выходзяць за межы аднаго твора: «Звон кафедральны кліча на Ave» (М.Танк), «Згодны... Суцінку!.. Лайёт!..» — загуло ў натоўпе» (П.Броўка).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
агрэгатава́ць
(ад агрэгат)
1) кампанаваць машыны або комплексы машын з уніфікаваных агрэгатаў;
2) аб’ядноўваць якія-н. аднародныя паказчыкі (велічыні) у больш агульныя, сукупныя.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тэрміні́зм
(ад лац. terminus = слова, тэрмін)
ідэалістычнае філасофскае вучэнне, якое сцвярджае, што агульныя паняцці — гэта словы, якія не маюць адпаведнасцей у аб’ектыўнай рэальнасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
супо́лка, ‑і, ДМ ‑лцы, ж.
Аб’яднанне людзей, якія ставяць сабе якія‑н. агульныя задачы; арганізацыя. Далей Іларыён Свянціцкі пытаецца пра выдавецкую суполку «Наша хата», пра яе паявы ўзнос.«Полымя».Акрамя беларускай класікі, суполка [«Загляне сонца і ў наша вакенца!»] выдавала і навукова-папулярныя брашуры.Семашкевіч.//Разм. Наогул якая‑н. група, аб’яднанне. [Таня] станавілася кіраўніком гэтай суполкі трох саламяных удоў.Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
біяно́мія
(ад бія- + гр. nomos = звычай, закон)
раздзел біялогіі, які вывучае агульныя праблемы сістэматыкі, заканамернасці відаўтварэння і фарміравання ў працэсе эвалюцыі вышэйшых сістэматычных груп.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кансаліда́цыя
(лац. consolidatio)
1) аб’яднанне асобных людзей, груп, арганізацый, грамадскіх сіл для барацьбы за агульныя мэты;
2) ператварэнне кароткатэрміновых даўгавых абавязацельстваў у доўгатэрміновыя (напр. к. пазык).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
generalize
[ˈdʒenərəlaɪz]1.
v.t.
1) абагульня́ць, падво́дзіць пад агу́льны зако́н, гру́пу
2) выво́дзіць агу́льнае пра́віла з паасо́бных фа́ктаў
3) папулярызава́ць, уво́дзіць у агу́льны ўжы́так
2.
v.i.
1) рабі́ць агу́льныя высно́вы
2) гавары́ць агу́льна
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АЎТАПО́ЕЗД,
аўтамабільны поезд, аўтамабіль з паўпрычэпам або некалькімі прычэпамі цягава-счэпнымі ці апорна-седлавымі прыстасаваннямі. Маюць агульныя з аўтамабілем тармазную сістэму і электраабсталяванне; бываюць грузавыя, пасажырскія і спецыяльныя. На Беларусі аўтамабільныя паязды выпускае ВА «БелаўтаМАЗ».
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
наміналі́зм
(ад лац. nominalis = імянны)
кірунак у сярэдневяковай філасофіі, паслядоўнікі якога лічылі, што рэальна існуюць толькі адзінкавыя прадметы, а агульныя паняцці з’яўляюцца прадуктам чалавечай думкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ядна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1.што. Злучаць, звязваць што-н. з чым-н. пэўным чынам.
Я. рэкі каналам.
2.каго-што. Злучаць, збліжаць каго-, што-н. з кім-, чым-н., утвараючы адзінае цэлае; змяшчаць, аб’ядноўваць у сабе.
Дружная праца, узаемная павага і выручка ядналі сям’ю.
Творы пісьменніка яднаюць у сабе нацыянальныя і інтэрнацыянальныя матывы.
3.каго (што). Аб’ядноўваць, згуртоўваць для дружных агульных дзеянняў.
Рабочы камітэт яднае людзей розных спецыяльнасцей.